تیروئیدکتومی چیست؟
تیروئیدکتومی جراحی برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید است. تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل است که در قاعده گردن قرار دارد. کار این غده تولید هورمون‌ها است که همه جنبه‌های متابولیسم از ضربان قلب گرفته تا سرعت سوزاندن کالری را کنترل می‌کند. تیروئیدکتومی برای درمان اختلالات تیروئید مانند سرطان، بزرگ شدن غیرسرطانی تیروئید (گواتر) و تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید) استفاده می‌شود.
اینکه چه مقدار از غده تیروئید در حین تیروئیدکتومی برداشته شود بسته به دلیل جراحی متفاوت است. اگر فقط بخشی از تیروئید برداشته شود (تیروئیدکتومی جزئی)، ممکن است تیروئید پس از جراحی به طور طبیعی کار کند. اگر کل تیروئید برداشته شود (تیروئیدکتومی کامل)، بیمار نیاز به درمان روزانه با هورمون تیروئید دارد تا جایگزین عملکرد طبیعی تیروئید شود.
چه کسی واجد شرایط جراحی تیروئیدکتومی است؟
افراد دارای یکی از شرایط زیر نیاز به جراحی برداشتن تیروئید دارند:
- سرطان تیروئید: شایع‌ترین دلیل تیروئیدکتومی است. اگر به سرطان تیروئید مبتلا هستید، برداشتن تمام یا بخشی از تیروئید به احتمال زیاد یک گزینه درمانی است.
- بزرگ شدن غیرسرطانی تیروئید (گواتر): از بین بردن تمام یا بخشی از غده تیروئید در صورت داشتن گواتر بزرگ که باعث بروز ناراحتی یا مشکل در تنفس یا قورت دادن غدا یا در برخی موارد باعث پرکاری تیروئید شده است.
- تیروئید بیش از حد فعال (پرکاری تیروئید): پرکاری تیروئید نوعی بیماری است که در آن غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروکسین تولید می‌کند. اگر با داروهای ضد تیروئید مشکل دارید و نمی‌خواهید درمان ید رادیو اکتیو را امتحان کنید، تیروئیدکتومی می‌تواند گزینه جایگزین باشد.
- ندول‌های تیروئید نامشخص یا مشکوک: سرطانی یا غیرسرطانی بودن برخی از گره‌های تیروئید پس از نمونه‌برداری سوزنی قابل تشخیص نیست. در صورت افزایش خطر ابتلا به سرطان، پزشکان ممکن است برای افرادی که دارای این گره‌ها هستند تیروئیدکتومی انجام دهند.
آماده شدن برای جراحی تیروئیدکتومی
پیش از تیروئیدکتومی، پزشک تصویربرداری و آزمایشات زیر را تجویز می‌کند:
- تصویربرداری تیروئید با سونوگرافی، سیتی اسکن یا MRI
- آزمایش خون برای تعیین سطح هورمون تیروئید و سایر عوامل
- معاینه تارهای صوتی با استفاده از ابزاری به نام لارنگوسکوپ
اگر سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری دیگری دارید که شما را مستعد ابتلا به عفونت می‌کند، ممکن است کمی قبل از عمل برداشتن غده تیروئید، تیم جراحی آنتی‌بیوتیک به شما بدهند. همچنین احتمالاً داروهایی برای کاهش حالت تهوع و استفراغ (داروهای ضد استفراغ) دریافت کنید.
برای افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، پزشک داروهایی برای حفظ تعادل هورمون‌های تیروئید در حین و بعد از جراحی تیروئیدکتومی تجویز می‌کند.
جراحی تیروئیدکتومی چگونه انجام می‌شود؟
جراحان به طور معمول تیروئیدکتومی را تحت بیهوشی عمومی انجام می‌دهند. هنگامی که بیمار بیهوش شد، جراح یک برش در مرکز گردن ایجاد می‌کند. سپس بسته به دلیل عمل جراحی تیروئید، غده تیروئید یا بخشی از آن برداشته می‌شود. اگر بیمار در نتیجه سرطان تیروئید تحت عمل تیروئیدکتومی قرار گرفته باشد، ممکن است جراح غدد لنفاوی اطراف تیروئید را نیز بردارد. جراحی برداشتن تیروئید معمولاً یک تا دو ساعت طول می‌کشد، البته بسته به نوع جراحی، ممکن است بیشتر یا کمتر زمان ببرد.
در اینجا با دو نوع جراحی تیروئیدکتومی آشنا می‌شویم:
تیروئیدکتومی کامل
تیروئیدکتومی کامل شامل برداشتن کل غده تیروئید است. این روش غالباً برای درمان سرطان تیروئید انجام می‌شود، اما ممکن است برای درمان پرکاری تیروئید غیرقابل کنترل یا گواتر همراه با علائم شدید نیز انجام شود.
اگر به دلیل سرطان تیروئید تحت تیروئیدکتومی کامل قرار گرفته‌اید، ممکن است گره‌های لنفاوی اطراف تیروئید نیز برداشته شوند تا توسط یک آسیب شناس بررسی شود. در حین انجام عمل برداشتن کامل غده تیروئید از بیهوشی عمومی استفاده شده و معمولاً پس از انجام این عمل یک شب در بیمارستان بستری می‌شوید.
پس از انجام عمل، باید تا پایان عمر هورمون تیروئید مصرف کنید، زیرا غده تیروئید دیگر هورمون لازم را برای شما تأمین نمی‌کند. برای اطمینان از دریافت مقدار مناسب هورمون تیروئید باید آزمایش خون بدهید. همچنین ممکن است مجبور شوید بعد از تیروئیدکتومی از مکمل‌ها استفاده کنید تا سطح کلسیم متعادل شود. در هفته‌های پس از جراحی تیروئید کامل، ممکن است گردن درد، درد در تارهای صوتی یا صدای ضعیف داشته باشید، اما معمولاً تمام این علائم موقتی هستند.
لوبکتومی
از لوبکتومی تیروئید برای برداشتن یکی از دو لوب تیروئید استفاده می‌شود و دیگری را حفظ می‌کند. اگر گره‌هایی دارای علائم یا سرطانی باشند، این نوع جراحی بهترین گزینه محسوب می‌شود. همچنین لوبکتومی برای درمان تولید بیش از حد هورمون مانند موارد مرتبط با پرکاری تیروئید انجام می‌شود.
اگر به دلیل نتیجه نامشخص بیوپسی، تحت لوبکتومی تیروئید قرار بگیرید، بافت‌های مشکوک برای آسیب‌شناس فرستاده می‌شود. در صورت تشخیص سرطان، ممکن است برای اطمینان از برداشته شدن همه بافت‌های سرطانی، تحت جراحی دوم قرار بگیرید. لوبکتومی تیروئید تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و اغلب یک عمل سرپایی است. بعد از انجام لوبکتومی تیروئید، سطح تیروئید باید بررسی شود. بسته به نتایج، ممکن است به جایگزینی هورمون تیروئید نیاز داشته باشید.
فرق تیروئیدکتومی توتال و ساب توتال
تیروئیدکتومی توتال و ساب توتال دو نوع جراحی برای برداشتن تیروئید هستند که در صورت لزوم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دو روش در برخورد با بیماری‌های تیروئید به ویژه بیماری‌های خطرناک مانند سرطان تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما دارای تفاوت‌های مهمی هستند:
تیروئیدکتومی توتال
- در این نوع جراحی، تمام تیروئید برداشته می‌شود.
- معمولاً برای بیمارانی که تیروئید آنها به طور کلی آسیب دیده است یا بیماری‌های خطرناکی
مانند سرطان تیروئید دارند توصیه می‌شود. - پس از این جراحی، بیمار نیاز به مصرف هورمون تیروئیدی مصنوعی دارد تا کمبود هورمون تیروئید را جبران کند.
تیروئیدکتومی ساب توتال
- در این روش، بخشی از تیروئید حفظ می‌شود. در واقع تنها بخش متأثر یا بدخیم آن برداشته می‌شود.
- ممکن است برای بیمارانی که تیروئیدشان فقط در بخشی از آن مشکل دارد یا سرطان تیروئید به بخش محدودی از تیروئید محدود شده باشد، انتخاب شود.
- در این روش، معمولاً بیمار نیاز به مصرف هورمون تیروئیدی مصنوعی ندارد. زیرا بخش باقی‌مانده از تیروئید هنوز قادر به تولید هورمون تیروئیدی است.
انتخاب بین این دو روش معمولاً بر اساس تشخیص وضعیت بیمار، اندازه و محل تومور و سایر عوامل فردی و پزشکی انجام می‌شود.
دوران نقاهت پس از جراحی تیروئیدکتومی
پس از جراحی تیروئیدکتومی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل شده تا روند بهبودی او پس از جراحی و بیهوشی کنترل شود. پس از هوشیاری کامل، بیمار به بخش منتقل خواهد شد. برخی از افراد ممکن است به کیسه تخلیه در زیر برش گردن نیاز داشته باشند و این کیسه معمولاً صبح روز بعد از جراحی برداشته می‌شود.
بعد از عمل تیروئیدکتومی، بیمار ممکن است گردن درد و صدای گرفته یا ضعیف را تجربه کند. این لزوماً به معنای آسیب دائمی عصب کنترل‌کننده تارهای صوتی نیست. این علائم غالباً کوتاه مدت بوده و ممکن است به دلیل آسیب جزئی که در حین جراحی به لوله تنفسی وارد می‌شود یا در نتیجه تحریک عصب ناشی از جراحی باشد. بعد از جراحی منعی برای خوردن و آشامیدن وجود ندارد. بسته به نوع جراحی بیمار ممکن است روز عمل مرخص یا به دستور پزشک یک شب در بیمارستان بستری شود.
پس از مرخص شدن بیمار معمولاً می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود برگردد. حداقل 10 روز تا دو هفته بیمار باید از انجام هرگونه فعالیت شدید مانند ورزش‌های سنگین خودداری کند. از بین رفتن جای زخم حدوداً یک سال زمان می‌برد. پزشک ممکن است استفاده از ضد آفتاب را برای بهبود جای زخم توصیه کند.
مراقبت پرستاری پس از عمل
جراحی تیروئیدکتومی بسیار مهم است تا بیمار بهبودی خود را بهتر و سریع‌تر تجربه کند. در اینجا چند نکته اساسی در مراقبت پرستاری بعد از تیروئیدکتومی آورده شده است:
- نظارت بر علائم و نشانه‌ها؛ بررسی مداوم علائمی مانند خونریزی ناگهانی، درد شدید، تورم ناگهانی در ناحیه عمل و مشکلات تنفسی ضروری است. اگر هر یک از این علائم و نشانه‌ها رخ دهد باید به پزشک اطلاع داده شود.
- کنترل درد؛ اطمینان از اینکه بیمار داروهای ضد درد موثری در اختیار دارد و درد به طور مداوم کنترل می‌شود، بسیار مهم است.
- مراقبت از زخم؛ نگهداری زخم عمل و جلوگیری از عفونت‌ها از اولویت‌های مراقبت پرستاری هستند. به دقت تغییر بندهای زخم و رعایت دستورات پزشک در مورد نحوه مراقبت از زخم بسیار مهم است.
- کنترل سطوح هورمونی؛ در صورتی که تیروئید کامل یا جزئی تخلیه شده باشد باید سطوح هورمون تیروئید با دقت کنترل شود. این شامل تجویز داروهای هورمونی و تست‌های دوره‌ای می‌شود.
- مراقبت‌های دارویی؛ مراقبت از مصرف داروها به دقت و با توجه به دستورات پزشک از جمله ضد التهاب‌ها و داروهای ضد انعقاد خون، بسیار حیاتی است.
- تغذیه مناسب؛ اطمینان از اینکه بیمار توانایی برای مصرف غذا و مایعات را دارد و تغذیه مناسب را دریافت می‌کند، بسیار مهم است.
- تمرین فیزیکی؛ تشویق بیمار به انجام تمرینات فیزیکی سبک و مناسب، زمانی که وضعیت فیزیکی آن اجازه می‌دهد برای افزایش قدرت و بهبودی پس از عمل جراحی تیروئیدکتومی مفید است.
- پیگیری پس‌ازعمل؛ برنامه‌ریزی و تعیین وقت‌های پیگیری با پزشک برای ارزیابی مداوم وضعیت بیمار بعد از عمل ضروری است.
در کل مراقبت پرستاری بعد از تیروئیدکتومی نیازمند توجه و دقت بسیاری است و هماهنگی میان پزشک پرستار و بیمار برای بهبودی سریع و موثر بسیار اساسی است.
خطرات و عوارض جراحی تیروئیدکتومی
تیروئیدکتومی به طور کلی یک روش ایمن است. اما مانند هر عمل جراحی، عمل برداشتن تیروئید عوارضی به همراه دارد، مانند:
- خونریزی.
- عفونت
- سطح پایین هورمون پاراتیروئید (هیپوپاراتیروئیدیسم) ناشی از آسیب جراحی یا برداشتن غدد پاراتیروئید. این غدد در پشت تیروئید شما قرار دارند و کلسیم خون را تنظیم می‌کنند. کم‌کاری تیروئید به دلیل پایین بودن سطح کلسیم خون می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز یا گرفتگی عضلات شود.
- انسداد مسیر جریان هوا ناشی از خونریزی.
- صدای گرفته یا ضعیف دائمی به دلیل آسیب عصبی.
آیا بعد از جراحی تیروئیدکتومی درمان دیگری نیاز است؟
بله، پس از عمل جراحی تیروئیدکتومی ممکن است نیاز به درمان‌های دیگری نیز وجود داشته باشد. این وابسته به علت عمل، وضعیت بالینی بیمار و سطح آسیب به تیروئید است. در ادامه تعدادی از درمان‌های معمول پس از تیروئیدکتومی ذکر شده است:
- داروهای هورمونی؛ در صورتی که تیروئید به طور کامل یا جزئی برداشته شود؛ ممکن است بیمار نیاز به مصرف داروهای هورمون تیروئید داشته باشد تا سطح هورمون تیروئید در بدن را تنظیم کند.
- رادیوایودین تراپی؛ در برخی موارد، ممکن است پس از تیروئیدکتومی بخصوص در موارد سرطان تیروئید، پزشک رادیوایودین تراپی را تجویز کند. این درمان برای کنترل باقی‌مانده‌های سلول‌های سرطانی یا بازگشت سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پیگیری مداوم؛ پس از عمل جراحی، بیمار نیاز به پیگیری مداوم با پزشک خود دارد. این شامل آزمایش‌های خون منظم برای بررسی سطوح هورمون‌ها، آنالیز بافت تیروئید و تصویربرداری تخصصی مانند سونوگرافی یا توموگرافی می‌شود.
- مراقبت از زخم و جلوگیری از عفونت؛ مراقبت از زخم عمل و جلوگیری از عفونت‌های آن نیز بسیار مهم است. این شامل تغییر بندهای زخم، استفاده از ضدعفونی کننده‌ها و رعایت دقیق دستورات پزشک است.
به طور کلی، درمان‌های پس از تیروئیدکتومی به ویژگی‌های خاص بیمار و نوع جراحی بستگی دارد. برای هر بیمار، برنامه درمانی منحصر به فردی توسط پزشک تهیه می‌شود.
طول عمر بعد از برداشتن تیروئید
پس از برداشتن تیروئید، طول عمر متوسط وابسته به عوامل مختلفی است که برخی از آنها عبارتند از: علت برداشتن تیروئید، درمان‌های جایگزین مورد استفاده، سن و وضعیت سلامتی فرد. برای برخی افراد، درمان مناسب و مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند طول عمر را بهبود بخشیده و کیفیت زندگی را افزایش دهد. همچنین لازم است بدانید که درصد بسیار بالایی از ندول‌های تیروئید غیرسرطانی و خوش خیم هستند. به همین منظور چیز نگران‌کننده‌ای برای بیمار وجود ندارد.
بنابراین بسیاری از ندول‌های تیروئید قابل بهبود و درمان خواهند بود. تنها نکته مهم است که شما با وجود اولین نشانه برای پیش‌برد درمان سریعا به یک متخصص مراجعه کنید. بنابراین با اعداد و ارقام نمی‌توان طول عمر متوسط برای یک بیمار تیروئیدی را مشخص کرد.
چرا جراحی تیروئیدکتومی با دکتر سعیدی؟
دکتر معصومه سعیدی یکی از مجرب‌ترین متخصصان گوش و حلق و بینی در ایران محسوب می‌شود که دارای رتبه اول در آزمون ورودی بورسیه دانشگاهی است. دکتر سعیدی در طول 12 سال تجربه خود به عنوان یک جراح متخصص بیش از 5000 عمل جراحی پیچیده از جمله جراحی تیروئیدکتومی را انجام داده است. به علاوه، وی در سن 33 سالگی توانست دانشیار گوش، حلق و بینی (ENT) در دانشگاه بقیه‌الله تهران شود.
همچنین، دکتر سعیدی برای ارتقا دانش و تجربه خود دوره‌های تخصصی بین‌المللی را در بسیاری از کشورها مانند آلمان، فرانسه، پرتغال، کره‌جنوبی، مالزی و سایر کشورها گذرانده است.
به دلیل تجربه و تخصص، بسیاری از بیماران برای انجام جراحی‌های پیچیده خود به دکتر سعیدی مراجعه می‌کنند. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره آنلاین رایگان برای جراحی تیروئیدکتومی با دکتر سعیدی با مطب دکتر تماس بگیرید.
هزینه جراحی تیروئیدکتومی
هزینه جراحی تیروئیدکتومی با دکتر سعیدی پس از انجام مشاوره و معاینه، و نتایج آزمایش تعیین می‌شود. همچنین، هزینه عمل برداشتن غده تیروئید به میزان پیشرفت سرطان و روش جراحی بستگی دارد. شما می‌توانید برای مشاوره رایگان و دریافت اطلاعات درباره هزینه تیروئیدکتومی با مطب دکتر معصومه سعیدی تماس بگیرید.