جراحی ترمیم عصب صورت
جراحی ترمیم عصب صورت یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان عصب آسیب‌دیده صورت است. عصب صورت یا عصب چهره ای یا فاشیال (facial nerve) هفتمین زوج از یازده زوج اعصاب مغزی است. وظیفه اصلی این عصب که یک عصب ترکیبی حرکتی-حسی است، کنترل ماهیچه‌های حالت چهره (facial expression muscles) است اما وظایف فرعی دیگری مانند حس چشایی در دو‌سوم جلویی زبان و … را نیز بر عهده دارد. عصب صورت به ما اجازه می‌دهد لبخند بزنیم، چشمان خود را ببندیم، چشمک بزنیم و دیگر احساسات خود را بروز دهیم.
بنابراین وقتی این عصب حیاتی از کار بیفتد علاوه بر بدفرم شدن ظاهر چهره و سخت شدن انجام فعالیت‌های عادی مانند صحبت کردن و غذا خوردن، مشکلات روحی روانی متعددی برای ما ایجاد میشود. زمانی که عصب صورت دچار مشکل میشود شخص دچار عارضه‌ای به نام فلج صورت میشود. فلج صورت که درقدیم به آن لقوه، کژدهانی و کژرویی نیز می‌گفتند امروزه با جراحی قابل درمان است.
علت فلج صورت
عوامل متعددی می‌تواند باعث اختلال عصب صورت شود. مهم‌ترین علل از کار افتادن عصب چهره ای موارد زیر است.
فلج بل
فلج بل (Bell’s palsy) شایع‌ترین علت فلج صورت است که معمولاً به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و موجب التهاب عصب صورت میشود. در بیشتر موارد فلج بل باعث افتادگی عضلات یک سمت صورت میشود و در موارد نادر ممکن است هر دو سمت صورت دچار افتادگی شود. بیشتر کسانی که به فلج بل مبتلا می‌شوند درمان می‌شوند اما حدود 15 تا 20 درصد از مبتلایان ممکن است مجبور باشند برای همیشه با علائم آن زندگی کنند. هنوز کسی علت فلج بل را به طور دقیق نمی‌داند اما ممکن است یک عفونت ویروسی عامل آن باشد.
ضربه یا تروما
یکی از رایج‌ترین دلایل آسیب به عصب چهره‌ای شکستگی جمجمه است. شکستگی جمجمه هم به خودی خود می‌تواند باعث آسیب به عصب چهره شود و هم ورم ناشی از آن می‌تواند باعث اختلال در عملکرد عصب صورت شود. آسیب‌دیدگی عصب صورت همچنین می‌تواند در حین برخی از جراحی‌های گوش یا پاراتیدکتومی ایجاد شود، که البته نادر و در صورت وقوع معمولاً موقتی است.
عفونت، بیماری یا تومور
برخی از بیماری‌ها و عفونت‌ها نیز می‌واند باعث آسیب به عصب صورت شوند، مانند عفونت‌‌های شدید گوش میانی یا سکته مغزی. آسیب عصب چهره‌ای همچنین ممکن است ناشی از تومور‌های صورت باشد. در این صورت ممکن است نیاز باشد بخشی از عصب به همراه تومور از بدن خارج شود.
نوروم
تومور عصبی یا نوروم عصب صورت (facial nerve neuroma) یکی دیگر از دلایل آسیب عصب صورت است. در این حالت رشد غیرطبیعی در خود عصب اتفاق می‌افتد که باعث فلج شدن تدریجی عضلات صورت میشود.
علل دیگر فلج صورت شامل موارد زیر است:
- سندروم رامسی هانت، که یک نوع بیماری ویروسی است؛
- بیماری‌های خود ایمنی مانند سندروم گلین باره که بر دستگاه عصبی تاثی می‌گذارد و ام اس که بر مغز و نخاع تاثیر می‌گذارد؛
- تولد (در نوزادان) که باعث فلج موقت صورت در بعضی از نوزادان میشود و معمولا خود به خود بهبود می‌یابد. برخی از نوزادان نیز ممکن است به علت سندروم‌های مادرزادی مانند سندروم ملکرسون روزنتال یا سندروم موبیوس دچار فلج صورت شوند.
ترمیم عصب صورت چگونه انجام میشود؟
نحوه انجام جراحی ترمیم عصب صورت به شرایط بیمار و علت آسیب بستگی دارد اما به طور کلی جراحان از روش‌های زیر استفاده می‌کنند.
ترمیم مستقیم عصب
در این روش قسمت آسیب‌دیده عصب خارج میشود و سپس دو سر عصب دوباره به هم متصل می‌شوند. این روش نسبت به دیگر روش‌ها ارجحیت دارد، به شرط اینکه بیمار شرایط لازم برای این نوع جراحی را داشته باشد.
پیوند عصب
در صورتی که پس از جدا کردن قسمت آسیب‌دیده عصب دو سر عصب به هم نرسد روش پیوند یا گرافت عصب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تکنیک جراح از یک عصب اهدایی که از قسمت دیگری از بدن خود بیمار استخراج میشود برای ترمیم عصب آسیب‌دیده صورت استفاده می‌کند.
جایگزینی عصب
در این روش که به آن cross-face grafting نیز می‌گویند عصب سالم از سمت دیگر صورت برداشته میشود و برای ترمیم عصب آسیب دیده مورد استفاده قرار می‌گیرد. مزیت این روش تقارن بهتر صورت پس از جراحی است.
دکتر معصومه سعیدی با داشتن سال‌ها سابقه ترمیم عصب صورت و درمان فلج صورت با توجه به شرایط شما مناسب‌ترین روش را انتخاب می‌کند تا بهترین نتیجه از جراحی حاصل شود.
پس از جراحی ترمیم عصب صورت (دوره نقاهت)
بیشتر بیماران پس از جراحی ترمیم عصب چهره‌ای احساس درد و ناراحتی دارند. پس از جراحی حرکت ماهیچه‌های صورت بهبود می‌یابند و به تدریج بیمار حالت طبیعی چهره خود را بازمی‌یابد. توصیه میشود در هفته‌های ابتدایی پس از جراحی برای کاهش ورم صورت در هنگام استراحت سر خود را بالاتر از بدن نگه دارید.
چرا جراحی ترمیم عصب صورت با دکتر معصومه سعیدی؟
دکتر معصومه سعیدی دارای فلوشیپ نورواتولوژی و بیش از 12 سال سابقه طبابت در تخصص گوش، حلق و بینی و انجام جراحی‌های سر و گردن است. وی در سال 87 و در سن 33 سالگی به عنوان دانشیار در دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) در رشته گوش، حلق و بینی مشغول فعالیت شد و مقالات متعددی در همین حوزه به چاپ رسانده است. دکتر سعیدی با شرکت در دوره‌های مختلف تخصصی در کشورهای مختلف همواره خود را با جدیدترین متدهای جراحی در جهان وفق داده و با آخرین دستاوردهای پزشکی در حوزه خود آشنا می‌سازد.
هزینه جراحی ترمیم عصب صورت
هزینه ترمیم عصب صورت یا جراحی فلج صورت (فلج بل) به شدت آسیب و روش جراحی بستگی دارد. شما می‌توانید برای مشاوره رایگان و دریافت اطلاعات درباره هزینه جراحی فلج صورت یا فلج بل با مطب دکتر معصومه سعیدی تماس بگیرید.
سوالات پرتکرار درباره فلج صورت و جراحی ترمیم عصب صورت
درمان فلج صورت چیست؟
بسته به علت فلج صورت درمان فلج صورت متفاوت است. اگر علت فلج صورت فلج بل باشد در بسیاری از موارد بیمار بدون درمان بهبود می‌یابد. همچنین مصرف استروئیدهای خوراکی (مانند پردنیزون) و داروهای ضد ویروسی در صورتی که بلافاصله بعد از فلج بل انجام شود می‌تواند شانس بهبودی کامل را افزایش دهد. برای تقویت عضلات صورت فیزیوتراپی نیز می‌تواند کمک کند. از آنجایی که فلج صورت باعث عدم توانایی در پلک زدن میشود، چشم همیشه باز می‌ماند و قرنیه ممکن است خشک شود. در این صورت استفاده از اشک مصنوعی و لوبریکانت چشمی و یا لنز پلاستیکی مرطوب برای محافظت از چشم می‌تواند مفید باشد. در صورت عدم بهبودی کامل بیمار، عمل جراحی ترمیم عصب آسیب‌دیده موثرترین درمان خواهد بود.
اگر علت فلج صورت سکته مغزی باشد درمان همان درمان‌های رایج برای سکته‌های مغزی است. در این حالت اگر فلج صورت باعث اختلال در تکلم بیمار شده است گفتاردرمانی می‌تواند باعث بهبود قدرت تکلم او شود.
در موارد دیگر نیز جراحی یک راه‌حل موثر در درمان فلج صورت است. علاوه بر جراحی ترمیم عصب صورت، جراحی پلاستیک و تزریق بوتاکس نیز می‌تواند برای کسانی که عضلات صورت آنها از شکل طبیعی خود خارج شده است مفید واقع شود.
آیا جراحی عصب صورت درد دارد؟
جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، بنابراین بیمار در هنگام عمل هیچ چیز حس نمی‌کند. اما پس از اینکه تاثیر داروی بعد از عمل از بین می‌رود بیمار ممکن است کمی درد و ناراحتی داشته باشد که با مصرف داروهای ضددرد تسکین می‌یابد.
علائم فلج بل چیست؟
علائم و نشانه‌های فلج بل شامل این موارد است:
- بی‌حس شدن کامل یک‌طرف صورت از بالا تا پایین
- ضعف عضلات صورت
- افتادگی صورت
- درد گوش و اختلالات شنوایی
- اختلالات چشایی
- ناتوانی در بستن چشم
- بی‌حسی گونه و دهان
- آبریزش چشم یا خشکی چشم
- تاری دید و دوببنی
- چشم‌درد
- عدم بالارفتن یکی از ابروها
- عدم تغییر در حالت دهان در یک سمت هنگام لبخند زدن
- آبریزش دهان
علائم فلج صورت ناشی از سکته مغزی چیست؟
کسانی که به علت سکته مغزی دچار فلج صورت می‌شوند معمولاً علائم مربوط به فلج بل را دارند اما علاوه بر آنها علائم و نشانه‌های زیر را نیز تجربه می‌کنند:
- گیجی و بی‌حالی
- تغییر سطح هوشیاری
- تشنج
- سرگیجه
- عدم تعادل
- ضعف در دست‌ها و پاها در یک سمت بدن
- تغییر دید
با توجه به اینکه ممکن است تشخیص سکته مغزی و دیگر عوامل فلج صورت مشکل باشد توصیه میشود با مشاهده هریک از علائم فلج صورت فرد را سریعاً به مراکز پزشکی ببرید یا با اورژانس تماس بگیرید.