جراحی کاشت حلزون | عمل کاشت حلزون

توانایی شنیدن اصوات یکی از بزرگ‌ترین موهبت‌های الهی است که نقش اساسی در برقراری ارتباط و درک دنیای پیرامون دارد. اما متأسفانه، برخی افراد به دلیل مشکلات شنوایی شدید، از این نعمت بهره‌ی کافی نمی‌برند و حتی ابزارهایی همچون سمعک نیز قادر به بهبود کامل وضعیت آن‌ها نیستند. با پیشرفت‌های علمی و فناوری، راه‌حلی نوین به نام کاشت حلزون شنوایی ارائه شده که می‌تواند بارقه‌ی امیدی برای این افراد باشد. در این نوشتار، به بررسی این روش پیشرفته، نحوه انجام، و نقاط قوت و ضعف آن می‌پردازیم.

کاشت حلزون گوش چیست؟

کاشت حلزون (Cochlear Implantation) یک روش درمانی پیشرفته برای افرادی است که کم‌شنوایی شدید تا عمیق دارند و از سمعک بهره‌ی کافی نمی‌برند. در این روش، یک دستگاه الکترونیکی کوچک به نام حلزون مصنوعی در گوش داخلی کاشته می‌شود. این دستگاه امواج صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کرده و آن‌ها را مستقیماً به عصب شنوایی منتقل می‌کند. کاشت حلزون شامل یک بخش داخلی (کاشت‌شده) و یک بخش خارجی (پروتز یا پردازشگر صدا) است که به دریافت، پردازش و ارسال صدا کمک می‌کند. این فناوری به افراد کمک می‌کند تا توانایی شنیدن و درک گفتار را باز یابند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

ساختار و اجزای پروتز حلزون گوش

پروتز حلزون گوش از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

1. بخش خارجی:
2. بخش داخلی:

بخش داخلی پروتز حلزون گوش

این قسمت شامل یک دریافت‌کننده و رشته‌هایی از الکترود است که به حلزون گوش متصل می‌شوند. بخش داخلی در زیر پوست پشت گوش کاشته می‌شود و وظیفه آن انتقال سیگنال‌های الکترونیکی از بخش خارجی به عصب شنوایی است. این انتقال مستقیم باعث تحریک عصب شنوایی و ایجاد حس شنوایی در افراد دارای کم‌شنوایی عمیق می‌شود.

بخش خارجی پروتز حلزون گوش

این بخش شامل یک میکروفون برای دریافت سیگنال‌های صوتی از محیط و یک پردازش‌گر برای تبدیل انرژی صوتی به سیگنال‌های الکترونیکی است. بخش خارجی پروتز معمولاً در پشت گوش قرار می‌گیرد و برخی از انواع آن طراحی‌های ظریفی دارند که می‌توانند زیر موها پنهان شوند.

مزایای کاشت حلزون

بهبود کیفیت شنوایی:

• بازگشت توانایی شنیدن صداهای محیطی مانند زنگ در یا هشدارهای اضطراری.
• بهبود درک گفتار، به خصوص در محیط‌های آرام و شنیدن صداهای گفتاری بدون نیاز به ایما و اشاره و لب‌خوانی
• بهبود در درک صحبت‌های اطرافیان در محیط‌های پر سروصدا
• افزایش توانایی جهت‌یابی صداها

افزایش کیفیت زندگی:

• ارتباط بهتر با خانواده و دوستان.
• کاهش انزوا و افسردگی ناشی از کم‌شنوایی.

بازگشت به فعالیت‌های اجتماعی:

• امکان شرکت در مکالمات گروهی و تعاملات روزمره.

استفاده مستقل‌تر از ابزارهای ارتباطی:

• توانایی شنیدن مکالمات تلفنی یا استفاده از ابزارهای شنیداری.
• تسهیل استفاده از وسایل صوتی مانند رادیو و تلویزیون

کاشت حلزون در بزرگسالان

بزرگسالان نیز می‌توانند کاندید جراحی کاشت حلزون شوند؛ چه کسانی که بعد از دوره یادگیری زبان دچار مشکل شنوایی شده‌اند و چه کسانی که قبل از فراگیری زبان مشکل شنوایی داشته‌اند. هر چند میزان موفقیت عمل در گروه اول معمولاً بیش‌تر از گروه دوم است. در واقع این روش، مخصوصاً برای بزرگسالانی که در گذشته شنوایی داشته‌اند و به دلایلی آن را از دست داده‌اند، بسیار کاربردی است. اگر فرد شرایط لازم را داشته باشد، میزان موفقیت جراحی کاشت حلزون در بزرگسالان حدود 80 – 90 درصد است.

چه کسانی در بزرگسالی می‌توانند کاشت حلزون شنوایی داشته باشند

این روش برای افرادی که شرایط زیر را دارند، پیشنهاد می‌شود:

1. کم‌شنوایی شدید تا عمیق: زمانی که درک گفتار با سمعک غیرممکن یا دشوار باشد.
2. بزرگسالانی که وسایل کمک‌شنوایی دیگر به بهبود شنوایی آن‌ها کمک زیادی نکرده است.
3. از دست دادن شنوایی پس از یادگیری زبان: بزرگسالانی که در گذشته شنوایی داشته‌اند و زبان را به طور کامل آموخته‌اند.
4. سیستم عصبی سالم: عصب شنوایی باید سالم باشد تا بتواند سیگنال‌های الکتریکی را از دستگاه دریافت کند.
5. شرایط جسمانی و روانی مناسب برای جراحی: بیمار باید از نظر پزشکی برای جراحی و استفاده مداوم از دستگاه مناسب باشد.
6. انگیزه و تعهد به توانبخشی: فرآیند کاشت حلزون نیاز به تنظیمات پس از جراحی و جلسات توانبخشی دارد.

هزینه کاشت حلزون بزرگسالان چقدر است؟

کاشت حلزون در مجموع یک عمل پرهزینه است که علت آن قیمت بالای پروتز حلزون گوش است. با این‌حال، با توجه به این‌که این دستگاه‌ها با کمک هیئت امنای ارزی وزارت بهداشت وارد می‌شوند؛ هزینه کاشت حلزون در مراکز دولتی بسیار کمتر بوده که در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است. همچنین برخی نهادهای حمایتی و موسسات خیریه بخش زیادی از هزینه کاشت حلزون را برای کودکان نیازمند تامین می‌کنند.

کاشت حلزون در کودکان

کاشت پروتز حلزون گوش در کودکانی که دچار ناشنوایی و کم‌شنوایی شدید هستند در دنیا رایج است. هرچند برخی پزشکان سن مناسب کاشت حلزون در کودکان را 2 تا 6 سالگی می‌دانند؛اما تحقیقات مختلف نشان داده است کودکانی که قبل از 18 ماهگی تحت جراحی کاشت حلزون قرار می‌گیرند، بهتر از افرادی که در سنین بالاتر این دستگاه را دریافت می‌کنند می‌توانند صدا و موسیقی را درک کنند. البته ذکر این نکته بسیار مهم است که برای رسیدن به نتیجه ایده‌آل کودکان باید پس از کاشت حلزون دوره‌های گفتاردرمانی و توان‌بخشی شنوایی ویژه را بگذرانند.

امروزه نوزادانی که با مشکل شنوایی متولد می‌شوند؛ معمولاً تا سن 6 ماهگی تحت درمان‌های دیگر قرار می‌گیرند و سپس درصورتی که به آن درمان‌ها پاسخ ندهند، کاندید جراحی کاشت حلزون می‌شوند.

به طور کلی کودکانی که شرایط زیر را دارند کاندید مناسبی برای کاشت حلزون هستند:

• دارای کم‌شنوایی عمیق در هر دو گوش هستند.
• دیگر وسایل کمک‌شنوایی کمک چندانی به بهبود شنوایی آن‌ها نکرده است.
• از سلامت کافی برای عمل جراحی برخوردارند و بیماری خاصی که برای عمل جراحی کاشت حلزون مشکل ایجاد کند، ندارند.
• والدین آن‌ها و خودشان (پس از رسیدن به سن بالاتر) به نقش خود در استفاده صحیح از پروتز حلزون آگاهند.
• می‌توانند در یک برنامه آموزشی برای تقویت مهارت‌های شنیداری خود شرکت کنند.

آمادگی قبل از عمل کاشت حلزون

قبل از عمل کاشت حلزون، پزشک بیمار را از نظر وضعیت گوش و عصب شنوایی به طور کامل معاینه می‌کند. همچنین پزشک دستور انجام یک سری آزمایشات برای تست وضعیت شنوایی و گفتاری و احتمالاً وضعیت تعادل بیمار را می‌دهد. برای بررسی وضعیت حلزون گوش و سلامت گوش داخلی نیز بیمار باید تحت یک سی تی اسکن (CT-Scan) و ام آر آی (MRI) از ناحیه جمجمه قرار گیرد.

معمولا چند روز یا چند هفته قبل از عمل لازم است برخی دستورالعمل‌ها اجرا شود که پزشک آنها را برای شما توضیح می‌دهد. این اقدامات شامل بایدها و نبایدهای مصرف داروها و نیز کارهایی هستند که قبل از عمل جراحی باید انجام شوند. لازم است درصورت نداشتن اطاعات کافی در این مورد با تماس با متخصص گوش و حلق و بینی از نحوه آماده‌سازی خود یا فرزند خود برای عمل کاشت حلزون شنوایی، اطلاعات لازم را کسب کنید.

عمل کاشت حلزون چگونه انجام می‌شود؟

جراحی کاشت حلزون، تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، به این معنی که بیمار در طول عمل کاملاً بیهوش است و چیزی احساس نمی‌کند. انجام این عمل معمولاً بین 3 تا 4 ساعت طول می‌کشد. در عمل کاشت حلزون جراح یک شکاف در پشت گوش ایجاد می‌کند و سپس از طریق تراشیدن سلول‌های هوایی ماستوئید (Mastoid)، وارد گوش میانی شده و از دریچه‌ی گرد الکترود وارد حلزون گوش داخلی می‌شود. پس از تعبیه قسمت‌های مختلف دستگاه، جراح برش ایجاد شده را بخیه می‌کند.Cochlear Implant Surgery

دوره نقاهت جراحی کاشت حلزون

معمولاً کسانی که عمل کاشت حلزون انجام می‌دهند؛ یک یا دو روز پس از عمل لازم است در بیمارستان تحت مراقبت باشند. در روزهای ابتدایی به دلیل قرارگیری پروتز در گوش داخلی، بیمار ممکن است احساس منگی، عدم تعادل یا وزوز گوش کند که پس از چند روز و با مصرف دارو برطرف می‌شود. حدود یک هفته بعد از عمل لازم است بیمار برای کشیدن بخیه‌ها و چک‌آپ به پزشک مراجعه کند.

فعال کردن دستگاه حلزون گوش

فعال کردن پروتز حلزون بلافاصله بعد از عمل انجام نمی‌شود. این کار معمولاً 2 تا 6 هفته پس از عمل و پس از بهبودی کامل ناحیه جراحی شده انجام می‌شود. برای این کار یک متخصص شنوایی‌شناسی (ادیولوژیست)، بخش‌های مختلف دستگاه را تنظیم می‌کند و به شما نحوه استفاده از آن را نیز آموزش می‌دهد.

توانبخشی شنوایی پس از کاشت حلزون

از آن‌جایی که صداهای شنیده شده به واسطه پروتز حلزونی طبیعی نیستند؛ مغز برای درک بهتر آن‌ها نیاز به آموزش دارد. بنابراین توانبخشی شنوایی بعد از عمل کاشت حلزون در نتیجه نهایی تأثیر زیادی دارد؛ البته توانبخشی شنوایی برای کودکان و نوزادان متفاوت است. کودکانی که قبل از فراگیری زبان عمل کاشت حلزون انجام می‌دهند معمولاً باید به مدت یک سال، هفته‌ای یک تا دو جلسه در برنامه توانبخشی شنوایی شرکت کنند و گاهی تا چند سال این روند بر حسب نیاز ادامه پیدا می‌کند تا بیماران بتوانند معنی صداهایی را که می‌شنوند درک کنند.

 درحالیکه هدف از توانبخشی شنوایی برای بزرگسالان که پس از یادگیری زبان، کاشت حلزون انجام می‌دهند؛ انطباق صداهای جدید با معانی زبانی است. به هرحال هم کودکان و هم بزرگسالان برای رسیدن به حداکثر پتانسیل خود بعد از جراحی کاشت حلزون نیاز به غوطه ور شدن در یک محیط غنی از صداهای شنیداری مختلف هستند تا مغز به تدریج بتواند الگوهای تحریک ایمپلنت را درک و فرد قادر به درک امواج صوتی و گفتار های اطراف شود.

سوالات متداول بیماران درباره کاشت حلزون