لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی و بیوپسی

لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی و بیوپسی (Rigid Laryngoscopy and Esophagoscopy with Biopsy) از روش‌های تشخیصی و درمانی مهم در حوزه گوش، حلق و بینی هستند که به جراح امکان می‌دهند حنجره (Larynx) و مری (Esophagus) را به‌صورت مستقیم مشاهده و در صورت نیاز، از ضایعات مشکوک نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام دهد.
این روش معمولاً در بیمارانی انجام می‌شود که دچار علائمی مانند تغییر صدا، گرفتگی صدا، بلع دشوار، احساس گیر کردن جسم در گلو، خون‌ریزی از دهان یا گلو، یا دردهای مداوم در ناحیه گردن و حلق هستند.

در این پست به‌طور کامل با مفهوم، کاربرد، نحوه انجام، مراقبت‌های قبل و بعد از عمل و عوارض احتمالی این روش آشنا می‌شوید تا درک دقیق‌تری از فرآیند لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی با بیوپسی پیدا کنید.

لارنگوسکوپی چیست؟

تعریف و هدف

لارنگوسکوپی (Laryngoscopy) یک روش تخصصی در حوزه گوش، حلق و بینی است که برای بررسی مستقیم حنجره، تارهای صوتی، اپی‌گلوت (درپوش حنجره) و قسمت فوقانی نای (Trachea) به کار می‌رود.
حنجره عضوی است که نقش مهمی در تولید صدا، بلع و حفاظت از راه هوایی دارد، بنابراین هرگونه اختلال در این ناحیه می‌تواند به علائم آزاردهنده‌ای مانند گرفتگی صدا، از دست دادن کامل صدا، احساس وجود جسم خارجی، یا حتی مشکلات تنفسی منجر شود.

لارنگوسکوپی به پزشک اجازه می‌دهد تا با استفاده از ابزار دقیق، ساختارهای ظریف درون حنجره را مشاهده و هرگونه ضایعه، التهاب، عفونت، زخم یا توده مشکوک را ارزیابی کند. در صورت نیاز، می‌توان در همان جلسه از بافت‌ها بیوپسی (نمونه‌برداری) انجام داد تا تشخیص قطعی بیماری مشخص شود.

انواع لارنگوسکوپی

لارنگوسکوپی بسته به هدف، شرایط بیمار و نوع وسیله مورد استفاده، در دو نوع اصلی انجام می‌شود:

۱. لارنگوسکوپی غیرمستقیم (Indirect Laryngoscopy)

در این روش، پزشک با استفاده از آینه کوچک مخصوص یا لارنگوسکوپ انعطاف‌پذیر (Flexible) که از طریق بینی یا دهان وارد می‌شود، قسمت‌های داخلی حنجره را مشاهده می‌کند.
این روش معمولاً در مطب و بدون نیاز به بیهوشی انجام می‌شود و برای بررسی اولیه‌ی مشکلاتی مانند تغییر صدا یا التهاب تارهای صوتی کاربرد دارد.
پزشک ممکن است از اسپری بی‌حسی موضعی برای کاهش ناراحتی بیمار استفاده کند.

۲. لارنگوسکوپی مستقیم یا سخت (Rigid Laryngoscopy)

این روش در اتاق عمل و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و به پزشک امکان می‌دهد تا به‌صورت مستقیم و دقیق، حنجره و تارهای صوتی را بررسی کند. در این روش از لارنگوسکوپ فلزی سخت استفاده می‌شود که از طریق دهان وارد گلو شده و دید وسیعی از ساختارهای داخلی فراهم می‌کند.

لارنگوسکوپی سخت معمولاً زمانی توصیه می‌شود که نیاز به:

• بررسی دقیق‌تر ضایعات یا نواحی عمقی حنجره
• برداشتن پولیپ، زگیل یا توده کوچک
• خارج کردن جسم خارجی
• نمونه‌برداری از بافت مشکوک (بیوپسی)
• ارزیابی قبل از جراحی‌های بزرگ حنجره یا مری
  وجود داشته باشد.

کاربردهای لارنگوسکوپی

لارنگوسکوپی علاوه بر تشخیص بیماری‌ها، در بسیاری از موارد کاربرد درمانی نیز دارد. از جمله:

• بررسی و درمان پولیپ یا ندول تارهای صوتی
• تشخیص و نمونه‌برداری از توده‌ها یا ضایعات مشکوک
• بررسی علت تغییر یا از بین رفتن صدا
• ارزیابی تنگی یا انسداد حنجره و نای
• خارج کردن جسم خارجی از گلو یا نای
• بررسی قبل و بعد از جراحی‌های سر و گردن

احساس بیمار حین یا بعد از لارنگوسکوپی

در نوع انعطاف‌پذیر، بیمار ممکن است احساس خارش یا فشار خفیف در گلو داشته باشد، اما درد یا ناراحتی شدید معمولاً وجود ندارد. در نوع سخت نیز، به‌دلیل بیهوشی، بیمار در حین عمل چیزی احساس نمی‌کند و پس از به‌هوش آمدن ممکن است احساس خشکی، گلو درد یا گرفتگی صدا تا چند روز ادامه داشته باشد که طبیعی است.

ازوفاگوسکوپی چیست؟

تعریف و موارد استفاده

ازوفاگوسکوپی (Esophagoscopy) روشی تخصصی برای مشاهده مستقیم مری (Esophagus) است؛ یعنی لوله‌ای باریک و مخصوص به نام ازوفاگوسکوپ (Esophagoscope) از طریق دهان یا گاهی بینی وارد حلق و سپس مری می‌شود تا دیواره داخلی مری به‌طور دقیق بررسی شود.
این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا هرگونه تنگی، زخم، التهاب، توده یا ضایعه غیرطبیعی را مشاهده کند و در صورت لزوم از بافت مشکوک بیوپسی (نمونه‌برداری) انجام دهد.

ازوفاگوسکوپی معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا در برخی موارد با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. انتخاب نوع بیهوشی بستگی به وضعیت بیمار، سن و هدف انجام عمل دارد.

انواع ازوفاگوسکوپی

ازوفاگوسکوپی در دو نوع اصلی انجام می‌شود:

۱. ازوفاگوسکوپی انعطاف‌پذیر (Flexible Esophagoscopy)

در این روش، از لوله‌ای نرم و باریک همراه با دوربین استفاده می‌شود که امکان مشاهده دقیق سطح داخلی مری را فراهم می‌کند. این روش معمولاً در کلینیک یا اتاق عمل سرپایی انجام می‌شود و برای بررسی‌های تشخیصی ساده مناسب است.
مزیت اصلی آن راحتی بیشتر بیمار و کاهش خطر آسیب به بافت‌ها است.

۲. ازوفاگوسکوپی سخت (Rigid Esophagoscopy)

در این نوع، از لوله‌ای فلزی و مستقیم استفاده می‌شود که دقت بالایی دارد و اجازه می‌دهد پزشک در کنار بررسی مری، اقدامات درمانی نیز انجام دهد؛ مانند برداشتن جسم خارجی، گشاد کردن نواحی تنگ شده یا نمونه‌برداری دقیق‌تر از ضایعات.
این روش معمولاً همراه با لارنگوسکوپی سخت و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا نواحی حلق، حنجره و مری به صورت یک‌جا بررسی شوند.

مواردی که ازوفاگوسکوپی توصیه می‌شود

پزشک متخصص ممکن است ازوفاگوسکوپی را در شرایط زیر پیشنهاد کند:

• احساس گیر کردن غذا در گلو یا پشت استخوان سینه
• دشواری یا درد هنگام بلع (Dysphagia یا Odynophagia)
• وجود خون در بزاق، استفراغ خونی یا مدفوع تیره‌رنگ
• سوزش یا درد غیرعادی در قفسه سینه که با درمان‌های معمول بهبود نیابد
• مشکوک بودن به وجود تومور، زخم یا التهاب مزمن مری
• پیگیری بیماران با سابقه جراحی یا پرتودرمانی در ناحیه گردن و قفسه سینه
• بررسی نتایج غیرطبیعی در تصویربرداری‌ها (مثل سی‌تی‌اسکن یا بلع باریم)

مزایا و اهمیت ازوفاگوسکوپی

ازوفاگوسکوپی یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای ارزیابی بیماری‌های مری است و می‌تواند در تشخیص زودهنگام سرطان مری، بیماری رفلاکس (GERD)، زخم‌ها، تنگی‌ها و عفونت‌ها نقش حیاتی داشته باشد.
همچنین در موارد اورژانسی، مانند بلع جسم خارجی (به‌ویژه در کودکان یا سالمندان)، این روش بهترین و ایمن‌ترین گزینه برای خارج کردن جسم محسوب می‌شود.

احساس بیمار بعد از ازوفاگوسکوپی

پس از انجام عمل، ممکن است بیمار تا چند ساعت احساس خشکی، خراش یا ناراحتی خفیف در گلو داشته باشد که طبیعی است و معمولاً طی ۲۴ ساعت برطرف می‌شود.
اگر نمونه‌برداری انجام شده باشد، ممکن است پزشک توصیه کند تا از خوردن غذاهای سفت و گرم برای یک روز خودداری شود. در صورت بروز تب، درد شدید یا خون‌ریزی، بیمار باید فوراً به پزشک اطلاع دهد.

بیوپسی در لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی

بیوپسی (Biopsy) به معنی برداشت بخش کوچکی از بافت برای بررسی میکروسکوپی است. در طی لارنگوسکوپی یا ازوفاگوسکوپی، اگر جراح با ضایعه یا تغییر مشکوک مواجه شود، نمونه‌برداری دقیقی از بافت انجام می‌دهد تا پاتولوژیست بتواند ماهیت آن (التهابی، عفونی، خوش‌خیم یا بدخیم) را تعیین کند.
این مرحله اهمیت زیادی در تشخیص زودهنگام بیماری‌های سرطانی یا پیش‌سرطانی دارد.

نحوه انجام عمل لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی با بیوپسی

مراحل انجام عمل

1. آماده‌سازی بیمار: بیمار باید ناشتا باشد (معمولاً از شب قبل).
2. بیهوشی عمومی: این عمل در اتاق عمل و تحت بیهوشی کامل انجام می‌شود.
3. وارد کردن لارنگوسکوپ سخت از طریق دهان برای مشاهده مستقیم حنجره و تارهای صوتی.
4. در صورت نیاز، وارد کردن ازوفاگوسکوپ برای بررسی مری.
5. بررسی کامل بافت‌ها و برداشت نمونه‌های بیوپسی از ضایعات مشکوک.
6. در پایان، وسایل خارج می‌شوند و بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود.

کل عمل معمولاً بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.

چه کسانی نیاز به لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی دارند؟

لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی معمولاً در افرادی انجام می‌شود که علائمی دارند که نشان‌دهنده‌ی وجود اختلال در حنجره، حلق یا مری است. این علائم می‌تواند شامل تغییر صدا به مدت بیش از دو هفته، گرفتگی یا خشونت صدا، بلع دردناک یا دشوار، احساس گیر کردن غذا در گلو، سرفه مزمن یا وجود خون در بزاق و خلط باشد.

همچنین افرادی که سابقه‌ی سیگار کشیدن، مصرف الکل، ریفلاکس معده به مری (GERD) یا بیماری‌های التهابی مزمن دارند، بیشتر در معرض ضایعات پیش‌سرطانی یا بدخیم در این ناحیه هستند و پزشک ممکن است برای آن‌ها لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی را به‌منظور بررسی دقیق‌تر توصیه کند.

در بیماران با سابقه‌ی جراحی یا پرتودرمانی در ناحیه گردن، یا کسانی که توده‌ای در گردن یا گلو احساس می‌کنند، این روش‌ها می‌توانند اطلاعات دقیق و حیاتی در مورد سلامت بافت‌ها فراهم کنند.

آندوسکوپی حنجره

آندوسکوپی حنجره (Laryngeal Endoscopy) روشی کم‌تهاجمی برای مشاهده‌ی مستقیم درون حنجره و تارهای صوتی است. در این روش از لوله‌ای نازک و انعطاف‌پذیر که در انتهای آن دوربین و منبع نور تعبیه شده استفاده می‌شود تا پزشک بتواند ساختارهای داخلی را با دقت بالا ببیند.

برخلاف لارنگوسکوپی سخت (Rigid) که در اتاق عمل و تحت بیهوشی انجام می‌شود، آندوسکوپی معمولاً در مطب و با بی‌حسی موضعی ساده قابل انجام است. این روش به‌ویژه برای بررسی علائم اولیه مانند گرفتگی صدا، احساس التهاب، یا تشخیص ضایعات کوچک سطحی مانند پولیپ، ندول و التهاب تارهای صوتی کاربرد دارد.

در بسیاری از موارد، آندوسکوپی حنجره اولین مرحله در ارزیابی بیماران مبتلا به مشکلات صوتی است و در صورت مشاهده ضایعه مشکوک، پزشک ممکن است لارنگوسکوپی سخت و بیوپسی را در مرحله بعدی انجام دهد.

تفاوت استروبوسکوپی و لارنگوسکوپی

استروبوسکوپی (Stroboscopy) و لارنگوسکوپی (Laryngoscopy) هر دو روش مشاهده‌ی حنجره و تارهای صوتی هستند، اما در هدف و دقت تفاوت‌هایی دارند.
در لارنگوسکوپی، ساختارهای داخلی حنجره به‌صورت مستقیم دیده می‌شوند تا وضعیت کلی بافت‌ها، وجود ضایعه، التهاب یا توده بررسی شود. اما استروبوسکوپی از فناوری نور فلاش‌دار استفاده می‌کند که امکان مشاهده‌ی حرکت آهسته و دقیق تارهای صوتی در هنگام تولید صدا را فراهم می‌کند.

استروبوسکوپی معمولاً برای بررسی اختلالات عملکردی صدا به کار می‌رود، درحالی‌که لارنگوسکوپی بیشتر برای ارزیابی ضایعات فیزیکی یا انجام نمونه‌برداری از بافت‌ها استفاده می‌شود.
به‌طور خلاصه، استروبوسکوپی مکمل لارنگوسکوپی است و به پزشک کمک می‌کند علت گرفتگی صدا یا خشونت طولانی‌مدت را در سطح میکروسکوپی تحلیل کند.

آزمایش‌ها و روش‌های تشخیص سرطان حنجره

تشخیص سرطان حنجره نیازمند بررسی دقیق بالینی و استفاده از چندین روش مکمل است.
مهم‌ترین آزمایش‌ها و ابزارهای تشخیصی عبارت‌اند از:

• لارنگوسکوپی یا آندوسکوپی: برای مشاهده مستقیم توده یا زخم در حنجره
• بیوپسی: نمونه‌برداری از بافت مشکوک برای بررسی سلول‌ها در آزمایشگاه پاتولوژی
• سی‌تی‌اسکن (CT Scan) یا ام‌آرآی (MRI): جهت ارزیابی عمق ضایعه و گسترش احتمالی تومور به بافت‌های مجاور
• پت‌اسکن (PET Scan): برای تشخیص انتشار سلول‌های سرطانی به سایر نواحی بدن
• آزمایش‌های خون و بررسی عملکرد کبد و کلیه: جهت ارزیابی وضعیت عمومی بدن قبل از درمان

استفاده ترکیبی از این روش‌ها به پزشک اجازه می‌دهد تا تشخیص دقیق، مرحله‌بندی سرطان و برنامه‌ریزی درمان مناسب را انجام دهد.

تفاوت بیوپسی حنجره با بیوپسی مری

بیوپسی در هر دو ناحیه برای هدف تشخیصی انجام می‌شود، اما تفاوت‌های مهمی میان آن‌ها وجود دارد.
در بیوپسی حنجره، نمونه‌برداری معمولاً از تارهای صوتی، اپی‌گلوت یا بافت‌های اطراف انجام می‌شود و هدف اصلی، تشخیص ضایعاتی است که باعث تغییر صدا یا توده در گلو می‌شوند. به‌دلیل حساسیت بالا و نقش حیاتی تارهای صوتی، این نوع بیوپسی نیازمند دقت و ظرافت بالاست تا به عملکرد صوتی آسیب نرسد.

در مقابل، بیوپسی مری معمولاً از نواحی پایین‌تر و داخلی‌تر گرفته می‌شود، زمانی که پزشک در ازوفاگوسکوپی متوجه زخم، تنگی یا ضایعه مشکوک در دیواره مری شود. هدف اصلی این نوع بیوپسی تشخیص بیماری‌هایی مانند التهاب مزمن، عفونت قارچی یا ویروسی، بیماری رفلاکس شدید یا سرطان مری است.

بنابراین تفاوت اصلی در محل، تکنیک و هدف تشخیصی است؛ بیوپسی حنجره بیشتر بر بررسی ضایعات صوتی متمرکز است، درحالی‌که بیوپسی مری به بررسی مشکلات گوارشی و بافت پوششی مری اختصاص دارد.

نقش لارنگوسکوپی در تشخیص سرطان حنجره و مری

لارنگوسکوپی یکی از دقیق‌ترین و مؤثرترین ابزارها برای تشخیص زودهنگام سرطان در ناحیه‌ی گلو، حنجره و مری است. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا ضایعات بسیار کوچک یا تغییرات ظریف در بافت‌ها را مشاهده کند، پیش از آن‌که در تصویربرداری‌های معمولی قابل تشخیص باشند.

با انجام بیوپسی هم‌زمان در لارنگوسکوپی، می‌توان وجود یا عدم وجود سلول‌های سرطانی را با دقت بالا مشخص کرد.
در بیماران مبتلا به علائمی مانند تغییر صدای مداوم، بلع دشوار، احساس جسم خارجی یا کاهش وزن بدون علت مشخص، لارنگوسکوپی نقش اساسی در تشخیص زودهنگام بیماری و آغاز سریع درمان دارد.

تشخیص به‌موقع با این روش می‌تواند شانس درمان موفق و حفظ عملکرد طبیعی صدا و بلع را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد.

هزینه لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی

هزینه لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی بسته به نوع روش (سخت یا انعطاف‌پذیر)، نوع بیهوشی، مرکز درمانی، تجهیزات مورد استفاده و نیاز به بیوپسی متفاوت است.
در حالت کلی، اگر عمل به‌صورت تشخیصی ساده و بدون بیهوشی عمومی در مطب انجام شود، هزینه کمتر است. اما در مواردی که نیاز به بیهوشی کامل، بیوپسی یا انجام هم‌زمان هر دو روش (لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی) وجود دارد، هزینه افزایش می‌یابد.

همچنین بخش قابل‌توجهی از این هزینه معمولاً توسط بیمه‌های پایه و تکمیلی پوشش داده می‌شود، به‌ویژه اگر عمل با هدف تشخیص بیماری انجام شود.
پزشک پیش از انجام عمل، پس از معاینه و تعیین نوع روش، برآورد هزینه دقیق را به بیمار اطلاع خواهد داد.

مراقبت‌های قبل از عمل

• حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید.
• در صورت مصرف داروهای خاص (مانند داروهای ضدانعقاد خون)، باید پزشک را مطلع کنید.
• وجود بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، فشار خون، بیماری قلبی، مشکلات ریوی) باید قبل از عمل بررسی شود.
• از استعمال سیگار و الکل از چند روز قبل خودداری شود، زیرا بر نتیجه عمل و بهبودی تأثیر دارد.

مراقبت‌های بعد از عمل

• احساس گلودرد خفیف یا خشونت صدا تا چند روز طبیعی است.
• بهتر است تا چند ساعت پس از عمل چیزی نخورید تا اثر بیهوشی از بین برود.
• غذاهای نرم و مایع مانند سوپ یا پوره مصرف کنید.
• از صحبت زیاد یا فریاد زدن بپرهیزید تا تارهای صوتی استراحت کنند.
• در صورت بروز تب، خون‌ریزی، تنگی نفس یا درد شدید گلو فوراً پزشک را مطلع کنید.

عوارض احتمالی لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی

هرچند این عمل نسبتاً ایمن است، اما مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی داشته باشد:

• گلودرد و گرفتگی صدا موقتی
• تحریک یا خراش جزئی در حلق
• آسیب جزئی به دندان‌ها (در حین ورود ابزار سخت)
• خون‌ریزی خفیف از محل بیوپسی
• در موارد نادر: اسپاسم حنجره، تنگی نفس یا عفونت

تمامی این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند و با مراقبت مناسب برطرف می‌شوند.

نتایج و بررسی پاتولوژی

پس از پایان عمل، نمونه‌های برداشت‌شده از ضایعه یا بافت‌های مشکوک در ظروف مخصوص حاوی محلول نگهدارنده (مانند فرمالین) قرار داده می‌شوند و به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌گردند. در آزمایشگاه، پاتولوژیست با استفاده از روش‌های دقیق میکروسکوپی و رنگ‌آمیزی بافت، سلول‌ها را بررسی کرده و ماهیت ضایعه را مشخص می‌کند.

نتایج بیوپسی معمولاً طی چند روز تا یک هفته آماده می‌شود و پاسخ پاتولوژی شامل اطلاعاتی درباره نوع بافت، وجود التهاب، عفونت، تغییرات پیش‌سرطانی یا وجود تومور (خوش‌خیم یا بدخیم) است. این گزارش پایه تصمیم‌گیری برای مراحل بعدی درمان خواهد بود.

اگر پاسخ پاتولوژی نشان دهد که ضایعه التهابی یا عفونی است، معمولاً درمان دارویی و پیگیری دوره‌ای کافی خواهد بود. اما اگر ضایعه غیرطبیعی، پیش‌سرطانی یا بدخیم تشخیص داده شود، پزشک ممکن است اقدامات زیر را توصیه کند:

• انجام جراحی تکمیلی برای برداشت کامل ضایعه یا توده
• استفاده از درمان‌های دارویی یا پرتودرمانی (رادیوتراپی) در موارد خاص
• پیگیری‌های منظم با لارنگوسکوپی یا ازوفاگوسکوپی دوره‌ای جهت بررسی احتمال عود بیماری

در مواردی که یافته‌ها طبیعی باشند، معمولاً بیمار تنها نیاز به پیگیری‌های ساده و مراقبت از سلامت گلو و حنجره دارد.

باید توجه داشت که هدف از بیوپسی فقط تشخیص بیماری نیست، بلکه کمک به انتخاب دقیق‌ترین و کم‌خطرترین روش درمان برای هر بیمار است. به همین دلیل، همکاری دقیق بیمار در مراجعه برای دریافت نتیجه و پیگیری توصیه‌های پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم زیر را تجربه می‌کنید، ممکن است نیاز به بررسی با لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی داشته باشید:

• تغییر مداوم صدا بیش از ۲ هفته
• بلع دشوار یا دردناک
• سرفه مزمن یا وجود خون در خلط
• احساس وجود جسم خارجی در گلو
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص

لارنگوسکوپی و ازوفاگوسکوپی با بیوپسی از روش‌های حیاتی برای تشخیص بیماری‌های حلق، حنجره و مری هستند. این عمل با بیهوشی کامل انجام می‌شود و به پزشک کمک می‌کند تا ضایعات پنهان یا خطرناک را به‌موقع تشخیص دهد.
با رعایت دقیق مراقبت‌های قبل و بعد از عمل، احتمال بروز عوارض بسیار پایین بوده و نتایج تشخیصی آن در تصمیم‌گیری درمانی بسیار ارزشمند است.