اتوپلاستی یا جراحی زیبایی گوش چیست؟

اتوپلاستی یا عمل جراحی زیبایی گوش با هدف بهبود شکل ظاهری گوش انجام می‌شود. در این جراحی، گوش بیمار از لحاظ شکل، اندازه و بیرون‌زدگی اصلاح می‌شود. کسانی که متقاضی عمل گوش هستند معمولاً به دلیل شکل نامتعارف گوش‌های خود از ظاهر آنها ناراضی‌اند و ممکن است از اعتماد به نفس پایین رنج ببرند. این افراد معمولاً سعی می‌کنند با موهای خود گوش‌هایشان را مخفی کنند یا از مدل موهایی که باعث به چشم آمدن گوش‌هایشان می‌شوند، اجتناب کنند.

خوشبختانه امروزه افراد می‌توانند با یک جراحی پلاستیک ساده مشکل ظاهری گوش خود را برطرف کنند و اعتماد به نفس خود را بازیابند. در ادامه این مقاله به بررسی هزینه اتوپلاستی در سال ۱۴۰۳، انواع جراحی های زیبایی گوش و همچنین عوارض اتوپلاستی خواهیم پرداخت.

چه کسانی کاندید عمل جراحی گوش هستند؟

از سن 5 سالگی با بالا می‌توان اتوپلاستی گوش را انجام داد؛ زیرا در این سن اندازه گوش به 85 درصد اندازه نهایی خود می رسد. کاندید مناسب اتوپلاستی کسی است که از سلامت جسمی خوبی برخوردار باشد، بیماری خاصی که بهبود زخم پس از جراحی را دچار مشکل کند نداشته باشد و سیگاری نباشد یا دست‌کم بتواند برای مدتی سیگار را کنار بگذارد.

در تعیین سن مناسب برای اتوپلاستی گوش در کودکان همچنین باید به مساله مورد تمسخر گرفتن او توسط هم‌سالانش نیز توجه کرد. معمولاً  کودک دارای بدشکلی گوش از سن 7 سالگی در معرض تمسخر هم‌بازی‌ های خود قرار می‌گیرد که ممکن است باعث ایجاد مشکلات روحی و اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس در او شود. بنابراین بهتر است تا قبل از شروع این مشکل عمل اتوپلاستی انجام شود؛ مگر در مواردی که پزشک توصیه می‌کند در سنین بالاتر انجام شود.

همچنین در بزرگسالانی که قصد انجام جراحی زیبایی گوش دارند؛ داشتن نگرش مثبت و اهداف مشخص و در عین حال انتظارات معقول و واقع‌ بینانه از نتیجه عمل بسیار مهم است؛ بنابراین در جلسه مشاوره پیش از جراحی گوش باید انتظارات و خواسته‌های خود را به طور شفاف با جراح خود در میان بگذارید.

هزینه اتوپلاستی گوش

هزینه عمل زیبایی گوش به نوع مشکل و پیچیدگی عمل بستگی دارد. هزینه اتوپلاستی گوش شامل دستمزد جراح، هزینه اتاق عمل،لوازم مصرفی و هزینه‌های جانبی است؛ اما به طور کلی می توان گفت که هزینه ی اتوپلاستی گوش در سال ۱۴۰۳ برای افراد بالای ۱۰ سال از ۲۰ میلیون تومان شروع می شود.

انواع اتوپلاستی برای ناهنجاری‌های مختلف گوش

جراحی زیبایی گوش برای اصلاح انواع بدشکلی‌های مادرزادی گوش خارجی یا در برخی موارد مشکلات ناشی از آسیب‌های فیزیکی استفاده می‌شود. انواع عمل گوش برای ناهنجاری‌ها مادرزادی گوش شامل موارد زیر است.

گوش برجسته یا بیرون زده

زاویه طبیعی گوش نسبت به سر 25-35 درجه است. در صورتی که این زاویه از 35 درجه بیشتر شود؛ گوش ظاهر نامناسبی می‌گیرد. در افرادی که این مشکل را دارند، یک عمل گوش برای نزدیک کردن گوش‌ها به سر انجام می‌شود که به آن پینینگ گوش (ear pinning) می‌گویند.

در این عمل زیبایی گوش، جراح با ایجاد یک برش در پشت گوش و جدا کردن بخشی از غضروف و پوست گوش و تغییر شکل آن، بیرون‌زدگی گوش را اصلاح می‌کند. یک تکنیک دیگر برای پینینگ گوش این است که بدون جدا کردن غضروف و پوست، فقط با نخ‌های بخیه غضروف گوش به سمت عقب تا می‌شود. جراحی گوش برجسته 2 ساعت یا بیشتر طول می‌کشد و در کودکان تحت بیهوشی عمومی و بزرگسالان بیهوشی موضعی به همراه آرام‌بخش ملایم انجام می‌شود.

گوش‌های بزرگ (ماکروتیا)

در این حالت گوش‌ها شکل طبیعی دارند ولی از اندازه طبیعی بزرگ‌ترند. ماکروتیا یا ماکروشیا با گوش برجسته متفاوت است؛ زیرا در گوش برجسته اندازه گوش طبیعی است ولی زاویه قسمت فوقانی لاله گوش با سر زیاد است اما در گوش بزرگ یا ماکروتیا معمولاً زاویه گوش طبیعی است؛ اما اندازه آن از حالت طبیعی بزرگ‌تر است.جراحی کوچک کردن گوش یکی از انواع اتوپلاستی است که برای کوچک کردن ‌گوش‌ها در افراد دارای گوش های بزرگ انجام می‌شود.

در جراحی گوش های بزرگ معمولاً بخشی از نیمه فوقانی لاله گوش (scapha)، به صورت هلالی‌شکل بریده می‌شود و چیزی که باقی می‌ماند یک گوش کوچک‌تر با همان شکل و انحنای طبیعی است. همچنین ممکن است درصورتی که نرمه گوش نیز بزرگ باشد؛ بخشی از آن نیز بریده و اصلاح شود. جراح‌های مختلف ممکن است از تکنیک‌های مختلفی برای اتوپلاستی کوچک کردن گوش بهره ببرند.

جراحی میکروتیا (گوش‌  خارجی تکامل‌نیافته) 

میکروتیا یا میکروشیا، یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن قسمت خارجی گوش نوزاد در سه ماهه نخست دوران بارداری به طور کامل رشد نمی‌کند. بسته به شدت عارضه یک نوزاد دارای این مشکل ممکن است صرفاً گوش کوچک‌تر از حد نرمالی داشته باشد یا به طور کلی فاقد ساختار بیرونی گوش و کانال گوش باشد که به آن آنوشیا (anotia) یا بی‌گوشی می‌گویند. نوع شدید این عارضه علاوه بر بد ریخت کردن ظاهر فرد، باعث اختلال شنوایی نیز می‌شود. میکروتیا در 90 درصد موارد یک‌طرفه است؛ یعنی یک گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

جراحی میکروتیا، یک جراحی بازسازی گوش خارجی و کانال گوش است که معمولاً از سنین 5-6 سالگی روی کودک انجام می‌شود. دلیل آن این است که در این سن گوش کودک 80 تا 90 درصد رشد خود را کرده است و می‌توان بر اساس شکل و اندازه گوش سالم (در میکروتیای یک‌طرفه)، گوش ناقص را بازسازی کرد. همچنین اگر از تکنیک پیوند غضروف دنده برای بازسازی گوش استفاده شود؛ لازم است غضروف بیمار به اندازه کافی رشد کرده باشد که در این حالت سن 8 تا 10 سالگی مناسب‌ترین سن برای جراحی میکروتیا است.

دیگر تکنیک‌های اتوپلاستی میکروتیا، استفاده از گرافت مدپور (Medpor) برای بازسازی گوش و پروتزهای گوش است. گرافت مدپور گوش ساختارهای پلی‌اتیلن از پیش‌ساخته هستند که نیاز به غضروف دنده را از بین می‌برند؛ بنابراین می‌توان آن را از سن 3 سالگی انجام داد. در این تکنیک چارچوب غضروفی گوش جاسازی می‌شود و روی آن با پوست سر یا پوست خود گوشِ کوچک پوشانده می‌شود. برخلاف پیوند غضروف دنده که در چند مرحله انجام می‌شود بازسازی با ایمپلنت مدپور در یک جلسه انجام می‌شود.

راه‌حل دیگر برای درمان میکروتیا، استفاده از پروتز گوش است. پروتز گوش، یک گوش مصنوعی است که شبیه گوش طبیعی ساخته می‌شود و با استفاده از چسب، در محل گوش چسبانده می‌شود یا به وسیله سیستم مهار فلزی جاسازی شده در جای خود مهار می‌شود.

جراحی تاخوردگی گوش نوزاد

گوش فنجانی، جمع‌شده یا تاخورده یکی دیگر از اشکال بدفرمی‌های گوش است که در آن لبه بالایی گوش تا، چروک یا جمع شده است. دلیل این عارضه به درستی مشخص نیست اما ممکن است کمبود پوست، غضروف یا هردو باعث بروز آن شود. نوزادانی که با گوش فنجانی متولد می‌شوند؛ ممکن است به روش‌های درمانی غیرجراحی مانند سیستم‌های قالب‌گیری‌ گوش جواب دهند. در این روش با استفاده از دستگاه‌های مخصوص در هفته‌های ابتدایی تولد نوزاد که هنوز غضروف‌های گوش او نرم و انعظاف‌پذیرند؛ شکل گوش را به حالت طبیعی درمی‌آورند.

درصورت جواب ندادن این روش یا انجام ندادن به موقع آن تا سفت شدن غضروف‌های گوش باید از راه حل جراحی برای رفع تاخوردگی گوش نوزاد استفاده شود. بسته به شدت عارضه ممکن است با همان غضروف موجود عمل تغییر شکل انجام شود یا نیاز به پیوند غضروف دنده باشد.

گوش اِلف

گوش اشتال (Stahl’s ear) که با گوش اِلف نیز شناخته می‌شود؛ به عارضه‌ای می‌گویند که در آن قسمت غضروفی فوقانی گوش دارای یک چین‌خوردگی اضافی است که باعث می‌شود فرد گوش‌های نوک تیزی داشته باشد. والدین معمولاً با نزدیک شدن کودک به سن مدرسه، متوجه این مشکل می‌شوند.

گوش الف را اگر تا 1 یا 2 ماه پس از تولد تشخیص داده شود می‌توان بدون جراحی و با قالب‌گیری گوش درمان کرد؛ اما درصورتی که در ماه‌های ابتدایی شناسایی نشود برای درمان گوش الف به عمل جراحی نیاز است. البته به دلیل نرم بودن غضروف گوش در کودکان کم سن و سال پزشکان توصیه می‌کنند جراحی گوش الف تا 5 سالگی به تاخیر بیفتد تا بافت غضروفی گوش سفت شود و شانس موفقیت جراحی افزایش یابد.

در عمل گوش الف، جراح یک برش در لاله گوش ایجاد می‌کند و چین‌خوردگی اضافی غضروف را برمی‌دارد؛ سپس با نخ بخیه بقیه غضروف‌ را به شکل طبیعی محکم می‌کند و بعد با نخ‌های بخیه قابل جذب محل برش را بخیه می‌کند. این عمل یک عمل سرپایی یک‌ روزه است و بیمار نیازی به بستری در بیمارستان ندارد.

کریپتوتیا

کریپتوتیا یا کریپتوشیا (cryptotia)، یکی دیگر از بدفرمی‌های گوش است که در آن بخشی از غضروف گوش زیر پوست  سر پنهان شده است، به طوری که شکاف بین گوش و سر که محل قرارگیری دسته عینک است تقریباً وجود ندارد. این عارضه بیشتر در کشورهای آسیایی مشاهده می‌شود. درمان کریپتوتیا هم بدون جراحی و هم با جراحی امکان‌پذیر است.

در روش بدون جراحی با استفاده از تکنیک قالب‌گیری می توان گوش را اصلاح کرد. برخلاف دیگر ناهنجاری‌ها که فقط در هفته‌های ابتدایی تولد این روش موثر است در این بیماری حتی تا سن 5 سالگی روش قالب‌گیری می‌تواند موثر واقع شود؛ چرا که ساختار غضروفی طبیعی است و صرفاً لازم است پوست کشیده شود تا روی آن را بپوشاند.

کریپتوشیا با جراحی نیز قابل درمان است. جراحی کریپتوشیا شامل استفاده از  تکنیک فلپ پوستی (انتقال پوست) یا پیوند پوست برای خارج کردن ساختار غضروفی گوش از زیر پوست سر است. در موارد شدید، ممکن است نیاز به پیوند غضروف نیز باشد. اتوپلاستی کریپتوتیا یک جراحی سرپایی است که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

گوش های نامتقارن

عدم تقارن گوش‌ها می‌تواند ناشی از اندازه، شکل، زاویه یا محل قرارگیری متفاوت آنها باشد. اگر یکی از گوش‌ها نسبت به دیگری بزرگ‌تر باشد می‌توان با اتوپلاستی سایز آن را کوچک‌تر کرد تا با گوش دیگر هم‌اندازه شود. در صورتی که یکی از گوش‌ها زاویه بیشتری از سر داشته باشد نیز می‌توان با پینینگ گوش آن را به سر نزدیک‌تر کرد تا تقارن ایجاد شود.

در مجموع عدم تقارن گوش‌ها، وقتی اتفاق می‌افتد که یکی از گوش‌ها دارای یکی از مشکلاتی باشد که در بالا ذکر شده‌اند. بنابراین درمان گوش‌های نامتقارن بسته به نوع مشکل برای هر فردی متفاوت است و در بیشتر موارد با اتوپلاستی قابل درمان است. تنها درصورتی که هر دو گوش از نظر شکل و اندازه طبیعی باشند ولی محل قراگیری آنها در یک خط نباشد؛ یعنی یکی پایین‌تر از دیگری باشد، نمی‌توان کار خاصی برای آن انجام داد.

عوارض اتوپلاستی

اتوپلاستی یک عمل زیبایی کم‌خطر است و در صورت انتخاب جراح مطمئن و رعایت اصول مراقبتی احتمال خطرات و عوارض در آن پایین است؛ اما به هر حال هر عمل جراحی یک سری اثرات جانبی موقتی و گاهی عوارض احتمالی بلندمدت دارند و اتوپلاستی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

عوارض اتوپلاستی شامل عفونت،خونریزی، باقی ماندن اسکار (جای زخم)، تغییر موقتی در حس لامسه پوست ناحیه جراحی، عدم تقارن گوش‌ها، واکنش به ماده بیهوشی، بیرون زدن نخ‌های بخیه که برای مهار کردن غضروف‌های گوش استفاده شده‌اند و احتمال نیاز به جراحی مجدد است.Side Effects of Otoplasty Surgery

مراقبت‌های بعد از اتوپلاستی

پیش از جراحی زیبایی گوش لازم است یک سری اقدامات انجام شود تا بیمار با آمادگی کامل تحت جراحی قرار گیرد. این اقدامات شامل این موارد است:

• مطلع کردن پزشک از سوابق پزشکی، مصرف دارو و بیماری‌های خانوادگی احتمالی
• انجام آزمایشات لازم
• متوقف کردن داروهای ضد التهاب و رقیق‌کننده خون مانند آسپرین
• کنار گذاشتن مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی 2 هفته قبل از عمل
• استحمام پیش از جراحی
• خوردن غذای سبک در شب قبل از عمل
• ناشتا بودن در روز جراحی

پس از اتوپلاستی، گوش بخیه و پانسمان می‌شود. ممکن است بیمار کمی درد یا خارش داشته باشد. برای تسکین درد باید داروهای مسکنی که پزشک تجویز می‌کند به موقع مصرف شوند. مهم‌ترین نکاتی که باید بعد از اتوپلاستی رعایت کنید عبارتند از:

• برای جلوگیری از اعمال فشار به گوش‌ها در روزهای ابتدایی بیمار باید از خوابیدن روی گوش خودداری کند.
• تا حد امکان از خاراندن گوش پرهیز شود.
• معمولاً پزشک برای بیمار یک هدبند مخصوص تجویز می‌کند که باید چند هفته بعد از عمل دور سر بسته شود تا از فشار ناخواسته به گوش جلوگیری شود.
• پوشیدن لباس‌هایی که لازم است از طریق سر پوشیده شوند و دارای یقه تنگ هستند؛ ممکن است باعث فشار به گوش شود. بنابراین بیمار لازم است در دوران نقاهت از لباس‌های دکمه‌دار یا دارای یقه گشاد استفاده کند.

چند روز بعد  از جراحی اتوپلاستی بیمار باید برای برداشتن پانسمان به پزشک مراجعه کند. در صورت وجود نخ‌های بخیه قابل جذب نیازی به خارج کردن آنها نیست اما اگر نخ بخیه معمولی استفاده شود باید زمان خارج کردن آنها را از پزشک سوال کنید. حتماً درباره زمان شروع فعالیت‌های جسمی و ورزش بعد از اتوپلاستی با دکتر صحبت کنید. در حالت کلی فعالیت‌های سبک را چند روز پس از جراحی می‌توان از سر گرفت اما برای شروع ورزش و فعالیت‌های سنگین بعد از اتوپلاستی باید دست‌کم 4 هفته صبر کنید.

نتیجه اتوپلاستی گوش

نتیجه عمل زیبایی گوش بلافاصله پس از برداشتن پانسمان قابل دیدن است و شما می‌توانید تغییر را در ظاهر خود یا فرزندتان به وضوح مشاهده کنید. این تغییرات دائمی هستند و باعث بهبود قابل توجه در زندگی اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس در شما یا فرزندتان می شود.

در همین راستا بنابر پژوهشی که در سال ۲۰۲۳ به بررسی تاثیرات روانشناختی اتوپلاستی در بزرگسالان پرداخت؛ این جراحی بهبودی قابل توجهی در کیفیت زندگی بیماران از جمله در کاهش اضطراب اجتماعی ظاهری آن ها و داشتن تصویر بدنی بهتر از خود، ۶ ماه بعد از جراحی اتوپلاستی داشته است. این تاثیر در کودکان نیز مشابه می باشد؛ چناچه در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ به عزت نفس کودکان ۵ تا ۱۶ سال بعد از انجام عمل زیبایی گوش پرداخت که حاکی از بهبود ۹۲٪ در عزت نفس این کودکان بوده است.