عمل استاپدکتومی

عمل استاپدکتومی یک عمل جراحی گوش است که برای درمان ناشنوایی هدایتی ناشی از کاهش حرکت استخوان رکابی گوش به علت بیماری اتواسکلروز استفاده می‌شود. در این عمل استخوان رکابی برداشته و یک پروتز جایگزین آن می‌شود که بدین ترتیب ارتباط بین پرده گوش و گوش داخلی بازیابی می شود.

مزیت اصلی عمل استاپدکتومی توانایی بازیابی شنوایی تقریبا طبیعی یا کم شنوایی بیماران بدون نیاز به استفاده از سمعک است که با ارائه یک تجربه شنوایی طبیعی تر، کاهش خستگی شنیداری و بهبود ارتباطات تاثیر فوق العاده زیادی بر روی افزایش کیفیت زندگی افراد درگیر با این نوع مشکلات شنوایی دارد.

اتواسکلروز چیست؟

اتواسکلروز  یا اتواسکلروسیس (otosclerosis) که گاهی اتواسپانجیوسیس (otospongiosis) نیز نامیده می‌شود؛ به رشد غیرطبیعی استخوان اضافی در اطراف استخوانچه‌های گوش میانی گفته می‌شود که باعث از بین رفتن امکان حرکت آزادانه استخوان رکابی می‌شود.

در نتیجه‌ی این اختلال، استخوان‌های گوش میانی نمی‌توانند ارتعاشات ایجاد شده توسط پرده گوش را به درستی به گوش داخلی منتقل کنند و فرایند شنیدن به درستی اتفاق نمی‌افتد و درنتیجه فرد دچار کاهش شنوایی می‌‌شود. اتواسکلروز یکی از شایع‌ترین علل کم‌شنوایی پیش‌رونده در بزرگسالان است.

علل اتواسکلروز گوش

عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند باعث بروز بیماری اتواسکلروز شوند. یکی از عوامل تشدیدکننده احتمال بروز اتواسکلروز بیماری سرخک است. به طوری که تحقیقات نشان داده است که افرادی که در مقابل ویروس سرخک واکسینه می‌شوند تا حد زیادی خطر ابتلا به اتواسکلروز در آنها کاهش پیدا می‌کند.

همچنین خطر ابتلا به این بیماری در افرادی که یکی از والدین آنها یا هر دو والدین آنها به اتواسکلروز مبتلا شدند به ترتیب 25 و 50 درصد است.

علائم بیماری اتواسکلروز

مهم‌‌ترین علامت اتواسکلروز، کم‌شنوایی است و معمولاً افراد وقتی متوجه این اختلال می‌شوند که به دلیل کاهش شنوایی به متخصص مراجعه می‌کنند. نشانه‌های دیگر این بیماری می‌تواند وزوز گوش، گیجی و مشکلات تعادل باشد.

علائم اتواسکلروز معمولاً در سنین 10 تا 45 سالگی ظاهر می‌شوند و افراد 20 تا 30 ساله بیشتر در معرض خطر قرار دارند. اتواسکلروز هرچند ممکن است باعث کم‌شنوایی شدید شود؛اما معمولاً به ناشنوایی کامل منجر نمی‌شود. افرادی که دچار این اختلال می‌شوند در شنیدن صداهای بم مشکل دارند. این اختلال ابتدا یک گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما معمولاً در نهایت هر دوگوش به آن مبتلا می‌شوند.

همچنین مطالعات پزشکان نشان داده است، علائم اتواسکلروز در طول دوره بارداری یا بلافاصله پس از آن تشدید می‌شوند. به نظر می‌رسد تغییرات هورمونی در زمان بارداری باعث تسریع پیشرفت اتواسکلروز شود.

درمان اتواسکلروز گوش

متخصص گوش برای بهبود کم‌شنوایی ناشی از اتواسکلروز ممکن است برای بیمار سمعک تجویز کند. همچنین برای کند کردن پیشرفت بیماری فلوراید سدیم تجویز می‌شود.

از آنجایی که هیچ‌کدام از این روش‌ها باعث درمان شدن اتواسکلروز نمی‌شوند و صرفاً علائم آن را کاهش می‌دهند یا به تعویق می‌اندازند؛ بسیاری از متخصصان گوش جراحی را به عنوان موثرترین روش درمان اتواسکلروز توصیه می‌کنند. همان‌طور که در ابتدا گفتیم، جراحی اتواسکلروزیس گوش، عمل استاپدکتومی نام دارد.

البته بهترین درمان برای اتواسکلروز به خود بیمار بستگی دارد. اگر فردی اتواسکلروز دارد اما کم‌شنوایی‌اش شدید نیست و نمی‌خواهد خطر عوارض احتمالی جراحی را به جان بخرد، می‌تواند از سمعک استفاده کند. انتخاب بهترین درمان برای بیماری اتواسکلروز باید با مشورت با یک متخصص انجام گیرد.

عمل استاپدکتومی چیست؟

استاپدکتومی در لغت به معنی عمل جراحی برداشتن استخوان رکابی گوش است. در این عمل جراحی استخوان رکابی که یکی از سه استخوانچه گوش میانی است به طور کامل یا بخشی از آن برداشته می‌شود و به جای آن یک پروتز مخصوص گذاشته می‌شود که نقش استخوان رکابی ازکارافتاده را بازی می‌کند. عمل استاپدکتومی باعث بازیابی شنوایی در افرادی می‌شود که به علت عدم حرکت استخوان رکابی (معمولاً به دلیل بیماری اتواسکلروز)، دچار کاهش قدرت شنوایی شده‌اند.

عمل استاپدکتومی چگونه انجام می‌شود؟

جراحی استاپدکتومی معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود. در این عمل که با استفاده از بی‌حسی موضوعی یا بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود؛ جراح با ایجاد یک شکاف در کانال گوش و بالابردن پرده گوش به استخوان رکابی دسترسی پیدا می‌کند. او سپس استخوان رکابی را با استفاده از لیزر یا دریل جدا و خارج می‌کند و یک پروتز از جنس تیتانیوم، پلاتین، استیل ضدزنگ یا تفلون به جای آن تعبیه می‌کند و آن را به استخوان سندانی متصل می‌کند.Stapedectomy Surgery Procedure

جراح ممکن است به جای خارج کردن کامل استخوان رکابی در پایه‌ی آن یک سوراخ ایجاد کند و پروتز را در آن قرار دهد که به این تکنیک، استاپدوتومی (stapedotomy) می‌گویند. پس از تست عملکرد پروتز، جراح پرده گوش را به جای خود بازمی‌گرداند و برش را بخیه می‌کند. عمل استاپدکتومی بین 1 تا 1.5 ساعت طول می‌کشد.

مراقبت‌های پس از عمل استاپدکتومی

بیمار ممکن است پس از جراحی استاپدکتومی سرگیجه داشته باشد و به مدت چند هفته دچار اختلال در حس چشایی شود. در صورت مشاهده این علائم نگران نباشید زیرا این‌‌ها از عوارض کوتاه‌مدت این عمل هستند و به مرور زمان رفع می‌شوند.

بیمار لازم است پس از عمل استاپدکتومی تا چند وقت از خوابیدن بر روی گوش، شنا کردن، و فین کردن خودداری کند. همچنین لازم است از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند خودداری شود؛ چرا که صدای بلند در دوره نقاهت ممکن است باعث جداشدن پروتز استخوان رکابی از محل اتصال خود شود.

دو تا سه هفته بعد از عمل استاپدکتومی بیمار باید برای خارج کردن پانسمان از گوش به مطب پزشک مراجعه کند. برای بهبودی کامل پس از جراحی اتواسکلروز به 6-4 هفته زمان نیاز است. در این مدت بیمار باید خواب کافی داشته باشد و از انجام فعالیت‌های بدنی شدید پرهیز کند.

عوارض عمل استاپدکتومی

عمل استاپدکتومی یک عمل نسبتاً کم‌خطر است. با این حال مانند هر جراحی دیگر عوارض و خطرات احتمالی دارد. علاوه بر عوارض عمومی مانند درد، خونریزی، لختگی خون، ماندن جای زخم، و عوارض مربوط به داروی بیهوشی، عمل استاپدکتومی می‌تواند باعث بروز عوارض زیر شود:

• از بین رفتن کامل شنوایی
• وزوز گوش
• سرگیجه
• تغییر حس چشایی
• تضعیف عضلات صورت
• عفونت محل جراحی
• پارگی پرده گوش
• حساسیت به پانسمان قرار داده شده در گوش پس از عمل

بیشتر این عوارض در موارد نادر اتفاق می‌افتند و در صورت بروز موقتی هستند.

هزینه عمل استادکتومی چقدر است؟

هزینه جراحی اتواسکلروز یا همان عمل استاپدکتومی (یا استاپدوتومی)، به جنس پروتز و فاکتورهای دیگر بستگی دارد. برای گرفتن مشاوره و اطلاع از هزینه‌های جراحی استاپدکتومی می‌توانید با مطب دکتر معصومه سعیدی تماس حاصل کنید.

سوالات پرتکرار درباره عمل استاپدکتومی

آیا استاپدکتومی وزوز گوش را درمان می‌کند؟

بله؛ بسیاری از بیماران می‌گویند که وزوز گوش آنها پس از عمل استاپدکتومی از بین رفته یا کاهش یافته است. البته در موارد نادر ممکن است وزوز گوش افزایش یابد.

آیا امکان تکرار عمل استاپدکتومی وجود دارد؟

بله؛ در صورتی که عمل ناموفق باشد می‌توان عمل را دوباره تکرار کرد.

آیا استاپدکتومی می‌تواند باعث ناشنوایی شود؟

با احتمال بسیار پایین بله؛ حدود 2 درصد از بیماران ممکن است بعد از جراحی دچار کم‌شنوایی شوند.

آیا عمل استاپدکتومی دردناک است؟

این عمل خیلی دردناک نیست اما ممکن است تا چند روز بعد از عمل نیاز به داروهای مسکن داشته باشید.

آیا عمل استاپدکتومی دائمی است؟

بله؛ پروتز استفاده شده در این عمل برای همیشه می‌تواند در گوش باقی بماند اما ممکن است در بعضی از موارد پس از مدتی دچار مشکل شود و فرد نیاز به جراحی ثانویه داشته باشد.

آیا جراحی استاپدکتومی کم‌خطر است؟

بله؛ این عمل یکی از کم‌خطرترین عمل‌های گوش است و درصد موفقیت بالا و ریسک پایینی دارد. عمل استاپدکتومی بهترین روش درمانی برای درمان بیماری اتواسکلروز است.

آیا می‌توانم همزمان روی هر دو گوشم استاپدکتومی انجام دهم؟

خیر؛ اگر در هر دوگوش خود اتواسکلروز دارید، ابتدا یک گوش عمل می‌شود و پس از گذشت حداقل 6 ماه، گوش دیگر را نیز می‌توانید عمل کنید.

چه مدت پس از جراحی می‌توانم با هواپیما سفر کنم؟

بیمار به مدت  4 تا 6 هفته پس از عمل نباید سوار هواپیما شود. پس از این مدت مسافرت هوایی بلامانع است.

آیا بعد از عمل استاپدکتومی می‌توانم رانندگی کنم؟

درصورتی که احساس گیجی، منگی و خستگی نداشته باشید و داروی آرام‌بخش مصرف نکنید، رانندگی بلامانع است.

آیا بلافاصله بعد از عمل استاپدکتومی شنوایی‌ام برمی‌گردد؟

به دلیل این‌که بعد از عمل در گوش پانسمان قرار داده می‌شود ممکن است بلافاصله متوجه بهبود شنوایی خود نشوید. همچنین تورم گوش بعد از عمل روی شنوایی تاثیر می‌گذارد. نتیجه اولیه عمل بعد از برداشتن پانسمان و حدود 2 تا 3 هفته بعد از عمل مشخص می‌شود. برای دیدن تاثیر نهایی عمل باید حدود 6 ماه صبر کنید تا گوش به طور کامل بهبود یابد.