لارنژکتومی | علت و انواع روش های برداشتن حنجره
عمل لارنژکتومی یکی از روش‌های حیاتی در درمان سرطان حنجره یا آسیب شدید حنجره است. در طول عمل برداشتن حنجره ممکن است بخش یا تمام حنجره که یکی از اعضای حیاتی برای تنفس، صحبت و بلعیدن است، برداشته شود اما این بدان منظور نیست که فرد پس از برداشتن حنجره زندگی خود را از دست می‌دهد چرا که بسیاری از بیماران پس از عمل لارنژکتومی هنوز زندگی معمولی و با کیفیتی را تجربه می‌کنند.
در ادامه قصد داریم شما را با جراحی برداشتن حنجره، مراقبت‌های پس از جراحی و روش آن بیشتر آشنا کنیم.
لارنژکتومی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
عمل لارنژکتومی یکی از جراحی‌های حیاتی برای برداشتن حنجره است که تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد حیاتی مانند صحبت کردن، بلعیدن و تنفس دارد. حنجره بخشی از سیستم تنفسی هر انسانی است که تارهای صوتی را در خود جای داده و امکان تولید صدا را فراهم می‌کند. همچنین این عضو ارتباط میان بین بینی و دهان را با ریه‌ها فراهم می‌کند و در محافظت از سیستم تنفسی در برابر ورود جسم خارجی نیز نقش دارد.
با انجام لارنژکتومی، افراد می‌بایست روش‌های جدیدی را برای انجام کارهای روزمره مانند صحبت کردن، بلعیدن و تنفس یاد بگیرند. این شامل تلاش برای استفاده از دستگاه‌های کمکی برای تولید صدا، حضور در جلسات توانبخشی و انجام تمرینات تنفسی منظم است. با تمرین و تلاش، بسیاری از افراد می‌توانند به طور قابل‌توجهی با زندگی جدید تطبیق پیدا کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. برداشتن حنجره یک درمان جدی و در عین حال ضروری است. چرا که این جراحی کاربردهای بسیار زیادی برای افراد با شرایط زیر را دارد:
- لارنژکتومی برای درمان افراد با سرطان حنجره بسیار مفید است.
- افرادی که دچار جراحت شدید از ناحیه گردن شدند با لارنژکتومی می‌توانند درمان شوند. (به عنوان مثال افرادی که با شلیک گلوله آسیب دیده باشند.)
- ایجاد نکروز پرتویی (آسیب به حنجره ناشی از پرتودرمانی)
انواع لارنژکتومی (برداشتن کامل و ناقص حنجره)
به طور کلی لارنژکتومی انواع مختلفی دارد. پزشک بسته به شرایط بیمار در طول جراحی ممکن است مقدار یا همه حنجره را بردارد.
لارنژکتومی کامل (Total Laryngectomy)
در لارنژکتومی کامل، حنجره به طور کامل برداشته می‌شود. این عمل جراحی به عنوان راه حل درمانی در مواردی نظیر سرطان حنجره است که در آن حفظ حنجره امکان‌پذیر نیست و باید به طور کلی حذف شود. در این صورت برای تنفس، یک استوما (سوراخ) در قسمت جلوی گردن ایجاد می‌شود و مسیر تنفسی تغییر می‌کند.
لارنژکتومی ناقص (Partial Laryngectomy)
در این نوع لارنژکتومی، بخشی از حنجره برداشته می‌شود اما بخشی از آن حفظ می‌شود. این عمل جراحی ممکن است در مواردی مانند سرطان حنجره که محدود به بخش خاصی از حنجره باشد استفاده شود. در این صورت، تلاش برای حفظ بخشی از حنجره و امکان ادامه استفاده از توانایی صحبت کردن و بلعیدن افراد برای حفظ کیفیت زندگی آنها بسیار مهم است.
همه این اقدامات جراحی با هدف درمان بیماری‌های حنجره مانند سرطان یا آسیب شدید حنجره انجام می‌شوند و پس از عمل، برنامه‌های توانبخشی و تمرینات منظم به افراد کمک می‌کنند تا با تغییرات پس از عمل کنار بیایند و زود بهبود پیدا کنند و به زندگی روزمره خود ادامه دهند.
چگونه برای عمل لارنژکتومی آماده شویم؟
قبل از جراحی لارنژکتومی، ابتدا پزشک متخصص یا جراح با شما درباره روند جراحی و زندگی پس از جراحی صحبت می‌کند و مشاوره می‌دهد. در حقیقت او می‌خواهد شما را کمک کند تا با بهترین کیفیت ممکن اقدامات لازم را انجام دهید. به طور کلی قبل از عمل لارنژکتومی باید موارد زیر را انجام دهید:
- انجام آزمایش خون و آزمایشات معمول؛ آزمایشات خون و معاینات پیش از جراحی برداشتن حنجره اهمیت زیادی در ارزیابی وضعیت سلامتی شما قبل از عمل دارند. این آزمایشات به پزشک اطلاعاتی در مورد وضعیت عمومی سلامت شما، احتیاجات خاصی که ممکن است برای عمل داشته باشید و همچنین مشکلاتی که قبل از عمل باید مدیریت شوند ارائه می‌دهند.Before a Laryngectomy
- معاینه بدنی؛ معاینه بدنی شامل بررسی وضعیت عمومی سلامت، بررسی علائم فیزیکی و بررسی وضعیت عملکرد اعضای بدن می‌شود. این معاینه به پزشک کمک می‌کند تا از امکان بروز مشکلات جدی یا موانع برای انجام عمل آگاه شود.
- مشاوره ترک سیگار؛ اگر سیگاری هستید، ترک سیگار قبل از عمل لارنژکتومی می‌تواند اهمیت بسیاری داشته باشد.
- مشاوره تغذیه؛ مشاوره با یک متخصص یا کارشناس تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا یک رژیم غذایی سالم و مناسب برای پس از عمل لارنژکتومی داشته باشید. این رژیم غذایی ممکن است به شما کمک کند تا سریع‌تر بهبودی پیدا کنید و مشکلات پس از عمل را کمتر کنید.
- قطع موقت مصرف برخی داروها؛ پزشک شما ممکن است پیشنهاد دهد تا قبل از عمل مصرف برخی از داروها را متوقف کنید. این ممکن است شامل داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا رقیق‌کننده‌های خون باشد که ممکن است برای جلوگیری از خونریزی مشکلاتی در طول عمل ایجاد کنند.
- ناشتا بودن شب قبل از عمل؛ پزشک ممکن است از شما به عنوان بخشی از آماده‌سازی قبل از عمل بخواهد که شب قبل از عمل ناشتا بمانید. این اقدام به جلوگیری از عوارض مرتبط با آسیب‌های ممکن از طریق بیهوشی کمک می‌کند.
روش انجام لارنژکتومی و مدت زمان عمل
لارنژکتومی یک جراحی پیچیده و زمانبر است. این جراحی ممکن است در حالت عادی و بسته به شرایط بیمار 5 تا 12 ساعت طول بکشد و نیازمند توجه خواهد بود چرا که در برخی مواقع پزشک متخصص مجبور است علاوه بر برداشتن حنجره، گره‌های لنفاوی و بخشی از حلق را نیز بردارد. این عمل جراحی از طریق برش‌هایی در گردن آغاز می‌شود و حنجره در طول جراحی برداشته خواهد شد.
هنگام انجام جراحی ممکن است بسته به شرایط و عوامل مختلف، گره‌های لنفاوی و بخش‌هایی از حلق نیز برداشته شوند. این گره‌های لنفاوی جزئی از سیستم ایمنی بدن هستند که در مبارزه با عفونت‌ها نقش دارند. بنابراین برداشتن آنها ممکن است به منظور کنترل و پیشگیری از گسترش سرطان انجام شود. حلق فضای مشترکی است که مجاری بینی، دهان، بخش فوقانی مری و حنجره را به هم متصل می‌کند. در صورت وجود سرطان حلق، درمان ممکن است شامل برداشتن جزئی حلق باشد که به این عمل فارنژکتومی می‌گویند.
پس از برداشتن حنجره یک استوما که یک سوراخ دائمی در جلوی نای است، ایجاد می‌شود. این استوما به شما امکان تنفس مستقیم از طریق بیرون را می‌دهد و به طور مستقیم به ریه‌های شما متصل می‌شود.
پس از اتمام جراحی معمولاً ماهیچه‌های گلو و پوست گردن با بخیه‌های جراحی بسته می‌شوند و ممکن است لوله‌های تخلیه ترشحات در گردن قرار داده شود. این لوله‌ها برای چند روز پس از جراحی محل جراحی را از مایعات و خون تخلیه می‌کنند و به بهبودی سریع‌تر شما کمک خواهند کرد.در نهایت پس از انجام عمل لارنژکتومی نیاز به مراقبت و توجه ویژه‌ای دارید تا بهبودی بهتری را تجربه کنید و با تغییرات پس از عمل به بهترین شکل ممکن سازگاری پیدا کنید.
عوارض لارنژکتومی
عمل برداشتن حنجره مانند همه جراحی‌هایی که انجام می‌شود ممکن است عوارض مختلفی برای بدن داشته باشد که برخی از آنها عبارتند از:
- تغییرات در صدا و صحبت کردن؛ حذف حنجره ممکن است تغییراتی در صدا و قابلیت صحبت کردن شما ایجاد کند. برخی افراد ممکن است توانایی تولید صدای طبیعی را از دست بدهند و نیاز به تمرینات تلفظ و توانایی صحبت کردن دوباره داشته باشند.
- تغییرات در نفس کشیدن؛ حذف حنجره می‌تواند تغییراتی در نحوه نفس کشیدن شما ایجاد کند. برخی افراد ممکن است نیاز به تمرینات تنفسی و فیزیوتراپی داشته باشند تا به نحوه صحیح نفس کشیدن عادی بازگردند.
- مشکلات خوردن و بلعیدن؛ پس از عمل لارنژکتومی برخی افراد ممکن است با مشکلات خوردن و بلعیدن روبرو شوند. این مشکلات معمولاً به دلیل تغییرات در ساختار و عملکرد حلق یا وجود استوما است.
- مشکلات تغذیه؛ برخی افراد ممکن است پس از عمل لارنژکتومی مشکلاتی در تغذیه داشته باشند. از جمله این مشکلات می‌توان به کاهش اشتها، کاهش وزن یا مشکلات در جذب مواد غذایی اشاره کرد.
- حساسیت دمایی؛ حذف حنجره ممکن است فرد را به تغییرات دما حساس‌تر کند. این تغییرات ممکن است به طرق مختلف از جمله تغییرات در دمای بدن، پوست خشک یا عرق کردن بیش از حد ظاهر شود.
- افزایش وزن و چاقی؛ جراحی برداشتن حنجره ممکن است سبب چاقی بیش از اندازه فرد شود.
- عفونت؛ هر عمل جراحی احتمال ابتلا به عفونت را دارد. بنابراین ممکن است پس از عمل لارنژکتومی عفونت‌های مربوط به جراحی یا عفونت‌های دیگری رخ دهد.
مراقبت های بعد از عمل برداشتن حنجره
مراقبت‌های بعد از عمل برداشتن حنجره یک نقطه کلیدی در فرآیند بهبودی و توانبخشی شما هستند. این مراقبت‌ها باعث کاهش خطر عوارض، تسریع در بهبودی و بازگرداندن شما به فعالیت‌های روزمره می‌شوند. در ادامه تعدادی از مراقبت‌های بعد از عمل برداشتن حنجره را ذکر می‌کنیم.
![]()
مراقبت پس از جراحی
پس از عمل معمولاً بخش جراحی با بخیه بسته می‌شود. از طرفی برخی لوله‌های تخلیه برای تخلیه ترشحات روی ناحیه جراحی شده نصب می‌شوند. مهم است که در دوره نقاهت از بخش جراحی به خوبی مراقبت کنید تا دچار عفونت نشود.
مراقبت از استوما (Stoma) در صورت وجود
در صورتی که استوما ایجاد شده است؛ مراقبت‌های ویژه از آن لازم است. این شامل تمیز کردن و مراقبت از استوما، تعویض پوشش‌های مخصوص استوما و جلوگیری از عفونت‌ها و آسیب‌های دیگر مرتبط با آن می‌شود.
تغذیه مناسب
بعد از عمل برداشتن حنجره، ممکن است تغییراتی در نحوه خوردن و بلعیدن داشته باشید. مهم است که به رژیم غذایی پزشک خود پایبند بمانید و در صورت نیاز از مکمل‌های تغذیه استفاده کنید. همچنین باید از خوردن غذاهای نرم و آسان برای بلعیدن استفاده کنید.
توانبخشی و تمرینات فیزیکی
پس از عمل، توانبخشی و تمرینات فیزیکی بسیار مهم است. این تمرینات شامل تمرینات تنفسی، تمرینات تلفظ و تمرینات عضلانی می‌شود که به بهبود قابلیت تنفس، توانایی صحبت کردن و استحکام عضلات کمک می‌کند.
مراقبت های روحی و روانی
پس از عمل برداشتن حنجره، قطعا با چالش‌های مختلفی روبرو خواهید بود. به همین منظور روحیه بخشیدن و مراقبت از روان نقش مهمی در روند بهبودی و همچنین برگشتن به زندگی عادی را برایتان دارد. به این نکته توجه کنید که احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و در صورت نیاز به یک مشاوره مراجعه کنید.
جمع بندی نکات مرتبط با عمل لارنژکتومی
همانطور که در این مطلب مطالعه کردید؛ لارنژکتومی یک جراحی به نسبت سخت و چالش‌برانگیزی است. به همین منظور بیمار باید قبل و بعد از جراحی برداشتن حنجره حتما به نکات مراقبتی و توصیه‌های پزشک توجه ویژه داشته باشد.