تومور عصب صورت چیست؟ | علائم،روش های تشخیص و درمان
تومورهای عصب صورت بسیار نادر هستند. آنها را ممکن است با تومورهایی که روی عصب آکوستیک رشد می‌کنند (شوانوم دهلیزی)، اشتباه گرفت. شایع‌ترین انواع تومورها یا تومورهای ایجاد شده روی عصب صورت، شوانوما و همانژیوم هستند. در ادامه به بررسی تومور صورت وجراحی برداشتن تومور عصب صورت می‌پردازیم.
تومورهای عصب صورت
عصب صورت یک عصب جمجمه‌ای است که از مغز تا صورت امتداد داشته و عملکرد و حرکات این عضلات را کنترل می‌کند. در موارد خاص، برخی از تومورها ممکن است روی عصب یا از یک مکان نزدیک آن رشد کنند و به آنها فشار بیاورند یا حتی به آنها حمله کنند. از نظر آماری، تومورهایی که روی عصب رشد می‌کنند (مانند شوانوم صورت و همانژیوم)، نادر هستند و معمولاً به کندی رشد می‌کنند. علاوه بر این بیشتر تومورهایی که روی عصب رشد می‌کنند؛ خوش خیم و تومورهایی که در نزدیکی عصب رشد می‌کنند، شایع‌تر هستند.
علائم تومور عصب صورت چیست؟
علائم بسته به محل تومور در طول عصب صورت، متفاوت است. برخی از تومورها ممکن است در داخل غده پاروتید (غده بزاقی در گونه)، ایجاد شوند و برخی دیگر ممکن است با علائم کمی متفاوت ظاهر شوند. در ادامه به لیست کوتاهی از علائم احتمالی اشاره شده است:
![علائم تومور عصب صورت]()
تکان دادن صورت- رشد آهسته ضعف صورت در طی چند هفته
- بسته به محل تومور، ممکن است کاهش شنوایی و یا وزوز گوش وجود داشته باشد
- سرگیجه یا مشکلات تعادلی
- ضعف مکرر صورت یک طرفه که بهتر می‌شود و سپس عود می‌کند
تکان دادن صورتلطفاً توجه داشته باشید که برخی از افراد ممکن است از نظر علائم، گزارش متفاوتی داشته باشند.Facial Tumors Symptoms
تومور عصب صورت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
با توجه به این واقعیت که تومورهای عصب صورت از هر نوعی بسیار نادر هستند؛ اغلب به اشتباه تشخیص داده می‌شوند. بنابراین، تشخیص دقیق که اغلب رادیولوژیک است؛ بسیار مهم خواهد بود. موارد زیر ممکن است در تشخیص تومور عصب صورت استفاده شود.
![تشخیص تومور عصب صورت]()
شرح حال بیمار در مورد شروع علائم آنها برای هدایت تحقیقات بیشتر، بسیار مفید است.- پزشک عمومی یا پزشک متخصص باید ضعف عضلات صورت را در یک طرف صورت، مشاهده کند.
- مشاهده عضلات صورت باید در حالت استراحت و در حین حرکات از جمله بسته شدن چشم و پلک زدن انجام شود. در این مورد داشتن عکس‌های پزشکی مفید است.
- در صورت وجود هرگونه احتمال مبنی بر تشخیص تومور عصب صورت حتی زمانی که گزارشی از کم شنوایی وجود نداشته باشد؛ باید آزمایشات شنوایی انجام شود.
- معاینه فیزیکی صورت و گردن برای رد وجود هر گونه تومور که ممکن است به راحتی احساس یا دیده شود؛ به ویژه تومورهای غدد بزاقی.
- سابقه بهبود کم یا عدم بهبود ضعف صورت پس از چند ماه.
- دوره‌های مکرر فلج یا ضعف صورت، با این حال سندرم‌های نادری نیز وجود دارند که ممکن است باعث عود ضعف عصب صورت شوند.
شرح حال بیمار در مورد شروع علائم آنها برای هدایت تحقیقات بیشتر، بسیار مفید است.چه بررسی‌هایی را می‌توان برای کمک به تشخیص انجام داد؟
- سی تی اسکن سر یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) سر با گادولینیوم تقویت شده: گادولینیوم یک ماده کنتراست است که دیدن ساختارهای داخلی بدن را آسان‌تر می‌کند و می‌تواند ناهنجاری‌های بسیار کوچک را شناسایی کند. گادولینیوم معمولاً با تزریق مستقیم به جریان خون به بیمار انجام می‌شود که به وضوح تمام بافت‌های نرم مانند اعصاب را مشخص می‌کند و می‌تواند اطلاعات بسیار خاصی در مورد سلامت عصب صورت ارائه دهد. از آنجایی که تومورها می‌توانند در هر بخشی از عصب صورت رشد کنند؛ همه بررسی‌ها باید تمام طول عصب را شامل شود.
- آزمایش الکتریکی عصب صورت
درمان تومور عصب صورت چیست؟
درمان به محل، اندازه تومور و شدت ضعف عصب صورت بستگی دارد. جراح همچنین سن بیمار، سطح آمادگی جسمانی و شدت علائم را قبل از تصمیم گیری در مورد بهترین اقدام در نظر می‌گیرد. این تومورها ممکن است به صورت غیر جراحی مدیریت شوند؛ زیرا جراحی خطراتی را به همراه دارد که می‌تواند ضعف صورت را بدتر کند. این مورد به شرایط فردی بستگی دارد.
اگر علائم بسیار خفیف باشند؛ پزشک ممکن است توصیه کند که به طور منظم عصب صورت را با استفاده از MRI تحت نظر داشته باشد. همانطور که گفته شد، تومورهای عصب صورت اغلب بسیار کند رشد می‌کنند و ممکن است فقط علائم خفیفی را در طول زندگی فرد ایجاد کنند.
اگر ضعف صورت بیمار آشکارتر باشد؛ معمولاً برداشتن تومور با جراحی توصیه می‌شود. اگر تومور خیلی بزرگ نشده باشد؛ اغلب حفظ عصب صورت آسان‌تر است. اعصاب صورت تمام حرکات و عملکرد صورت را کنترل می‌کنند. یکی در سمت چپ وجود دارد که سمت چپ صورت را کنترل می‌کند و دیگری در سمت راست که سمت راست صورت را کنترل می‌کند. مهم است که عصب در طول فرآیند برداشتن تومور آسیب نبیند. جراحان می‌دانند که آسیب به عصب صورت ممکن است اتفاق بیفتد؛ بنابراین ممکن است همزمان با برداشتن تومور، عصب را ترمیم کنند. برای این عارضه تکنیک‌های جراحی مختلفی وجود دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اخیراً، پرتودرمانی در مدیریت تومورهای عصب صورت استفاده شده است. با این حال از آنجایی که این تومورها بسیار نادر هستند؛ تحقیقات بسیار کمی برای حمایت از استدلال‌های موافق یا مخالف این رویکرد درمانی وجود دارد. لازم به ذکر است که برای ضایعات کوچک،رادیوتراپی استریوتاکتیک ممکن است در نظر گرفته شود.
عوارض جراحی تومور عصب صورت چیست؟
خطرات یا عوارض جراحی باید با بیمار در میان گذاشته شود. خطرات به نوع تومور، اندازه و محل آن در امتداد عصب بستگی دارد. این سه عامل بر نوع جراحی انجام شده و خطرات فردی مرتبط با جراحی خاص تأثیر می‌گذارد. اگر قبل از جراحی ضعف صورت دارید؛ بعید است که بعد از جراحی این ضعف بهبود یابد حتی در برخی موارد ممکن است بدتر شود. در ادامه لیستی کلی از خطرات یا عوارض احتمالی جراحی برای عصب صورت را می‌خوانید.
- یکی از خطرات اصلی آسیب به عصب صورت است که منجر به ضعف یا فلج سمت آسیب دیده صورت، می‌شود. اگر عصب صورت حفظ شده باشد؛ عملکرد صورت باید بازگردد، البته نه به طور کامل.
- اگر در شرایط شدید عصب صورت قطع شده باشد؛ فلج دائمی صورت رخ می‌دهد و عملکرد عصب صورت در بهترین حالت به درجه III باز می‌گردد. (مقیاس House- Brackmann که برای ارزیابی درجه عملکرد صورت استفاده می‌شود دارای شش درجه است؛ از I برای عملکرد طبیعی تا VI برای فلج کامل.) هنگامی که این اتفاق می‌افتد؛ بیمار به طور بالقوه نیاز به درمان بیشتر با تیم بازسازی صورت دارد که قادر به انجام این کار هستند.
از دیگر خطرات جراحی تومور صورت عبارتند از:
- مننژیت (التهاب لایه‌های پوشاننده مغز)
- از دست دادن شنوایی
- سرگیجه
- وزوز گوش
- عفونت
- کبودی (هماتوم)
برای احیای چهره، پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی دیگری را پیشنهاد دهد. این گزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد.
پیوند عصبی بعد از عمل تومور صورت
هنگامی که عصب صورت عملکرد خود را از دست می‌دهد؛ ماهیچه‌ها می‌توانند حدود یک سال و نیم سالم بمانند تا اینکه در اثر عدم استفاده آتروفی شوند. جراح سعی می‌کند از این روش برای بازگرداندن حرکات با اتصال بافت‌های عصبی سالم صورت به ماهیچه‌ها یا استفاده از بافت‌های عصبی از قسمت دیگری از بدن ، مانند پا یا گردن ، استفاده کند. هنگامی که جراح از پیوند عصب از پا استفاده می‌کند، این جراحی پیوند عصب متقاطع صورت نامیده می‌شود.
برای مطالعه بیشتر در رابطه با نحوه عمل پیوند عصب صورت می توانید مقاله جراحی ترمیم عصب صورت را نیز مطالعه بفرمایید.
جابجایی عضلات برای احیای صورت
یکی دیگر از راه‌های احیای صورت، جابجایی عضلات است. در این روش، جراح بافت ماهیچه‌ای سالم را از صورت به گوشه دهان بیمار منتقل می‌کند. در برخی موارد، جراح مسیر برخی از اعصاب صورت را از ناحیه آسیب‌دیده صورت تغییر می‌دهد. در دیگر موارد جراح سعی می‌کند از عضلات مرتبط با جویدن استفاده کند.
انتقال عضله به دنبال تحلیل عضلات
هنگامی که عضلات صورت تحت تاثیر فلج آتروفی شوند؛ در چنین مواردی، جراح انتقال عضله را توصیه می‌کند. روش انتقال عضله شامل برداشتن بافت‌های عضلانی سالم به همراه عصب و رگ‌های خونی آن از قسمت دیگری از بدن و کاشت آنها در قسمت فلج صورت است.
بهبودی پس از برداشتن تومورهای عصب صورت و بازسازی صورت
- بهبودی پس از بازسازی صورت، بستگی به جراحی انجام شده دارد. بیمارانی که بیش از یک عمل جراحی انجام می‌دهند به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند. بیمار پس از انتقال عضله، جابجایی عضلانی و پیوند عصب به مدت دو یا سه روز در بیمارستان می‌ماند.
- جراح برای مقابله با درد، مقداری مسکن برای بیمار تجویز می‌کند؛ اما در برخی موارد نیز پزشک مسکن قوی‌تری را تجویز می‌کند.
- فیزیوتراپی می‌تواند نقش مهمی در تسریع روند بهبودی داشته باشد. درمان باید پس از بازیابی عملکرد عضلات، شروع شود. درمانگر به بیمار تمرین‌هایی مانند بستن فک برای لبخند زدن و سایر تمرینات را به بیمار آموزش می‌دهد.
- مراقبت از چشم در سمت فلج بسیار مهم است. پزشک مقداری قطره چشمی در طول روز تجویز می‌کند.
- رژیم غذایی بیمار پس از جراحی باید شامل غذاهای نرم باشد تا به بهبود زخم‌های دهان کمک کند. پزشک همچنین استفاده از دهانشویه را برای شستشوی دهان بعد از غذا پیشنهاد می‌کند تا از جمع شدن غذا در اطراف برش‌ها جلوگیری شود.